De Grote Strijd tussen Christus en Satan door E. G. White

die had kunnen schaden. Ik echter heb niets gedaan; het Woord alleen heeft alles gewrocht. Indien
ik een beroep op macht had gedaan, had gans Duitschland wellicht van bloed gestroomd. Maar
wat zou het gevolg geweest zijn? Verderf en verwoesting van lichaam en ziel beide. Om die reden
hield ik me stil, en liet het Woord zijn loop alleen hebben door de wereld.”
Dag aan dag, een gehele week lang, hield Luther aan met prediken tot belangstellende
scharen. Het woord Gods brak de begoocheling van de dweepzuchtige opwinding. De kracht van
het evangelie bracht het misleide volk tot de weg der waarheid terug. Luther had geen lust, de
dwepers te ontmoeten, wier werk zulk een groot kwaad had teweeggebracht. Hij kende hen als
mannen van ongezond oordeel en onbeteugelde hartstochten, die, hoewel voorgevende biezonder
licht uit de hemel te hebben ontvangen, de minste tegenspraak, ja zelfs geen vriende- like
terechtwijzing of raadgeving wilden verdragen. Zichzelven de hoogste macht aanmatigend, eisten
ze van elkeen, dat hij hen zonder navraag erkennen zou voor wat ze voorgaven te zijn. Maar toen
ze een onderhoud met hem eisten, stemde hij erin toe, hen te ontmoeten; en hij slaagde erin, hun
aanmatigingen op zulk een wijze aan de kaak te stellen, dat de bedriegers onmiddellik Wittenberg
verlieten.
Het fanatisme werd voor een tijd tot staan gebracht; doch verscheidene jaren later brak het
met groter kracht en vrese- liker gevolgen uit. Over de leiders in deze beweging zei Lu- ther: “De
Heilige Schriften waren hun slechts een dode letter, en ze begonnen allen te schreeuwen, ‘De Geest!
de Geest!’ Maar gans gewis zal ik niet volgen, waar hun geest hen heen leidt. Moge God in Zijn
genade mij bewaren voor een kerk, waarin enkel heiligen zijn. Ik wens te verkeren met de nederigen,
de zwakken, de kranken, die hun zonden kennen en gevoelen, en die gedurig tot God zuchten
en roepen uit het binnenste van hun harten om Zijn troost en steun te er-langen.”
Thomas Münzer, de man, die onder de geestdrijvers de werkzaamste was, bezat aanzienlike
bekwaamheid, welke, op de rechte wijze geleid, hem in staat zou hebben gesteld om goed te doen;
hij kende echter de eerste grondregelen van ware godsdienst niet. “Hij voedde de wens, de wereld
te hervormen, en vergat, gelijk alle drijvers, dat de hervorming bij hemzelf moest beginnen.” Hij
streefde naar stand en in- vloed, en was onwillig om onder iemand, zelfs onder Luther, te staan.
Hij verklaarde, dat de hervormers met het vervangen van het gezag van de paus door dat van de
Schrift slechts een andere vorm van pauselike heerschappij in het leven riepen. Hijzelf, zo
beweerde hij, had van God de opdracht ontvangen om de ware hervorming in te voeren. “Hij, die
deze geest heeft,” zei Münzer, “heeft het waarachtig geloof, al had hij ook geen enkele maal in
zijn leven de Heilige Schriften gezien.”
140