ACADEMY Magazine 2019-2020

MOTIVATIE
Francesco Wessels
Tekst: Jacques Geluk | Fotografie: Speakers Academy ® Walter Kallenbach
Leidinggeven staat niet op zich, maar heeft met veel prikkels
er omheen te maken. Vooral als het lastig en moeilijk is en
sprake is van druk. Zijn mensen zich dan bewust van het effect
van hun eigen gedrag en zijn ze efficiënt of besteden ze aandacht
aan verkeerde dingen? “Vaak bestaat onder druk meer
behoefte aan relationele dan taakgerichte verbinding, maar wordt de
mens die het moet doen juist vergeten. Dan voelen mensen zich niet
meer gewaardeerd en ontstaan scheuren. Leiderschap blijft het beïnvloeden
van andermans gedrag en dus draait het altijd om mensen.”
Het is de kern van het verhaal van Francesco Wessels, die ook constateert
dat men woorden als autonomie, zelfsturing en coachen steeds
vaker koppelt aan het woord leiderschap. “Leiderschap is niet te koppelen
en betekent in de basis nog steeds het beïnvloeden van gedrag
van anderen en dat kan op vele manieren en in vele vormen plaatsvinden.
Zo is het inzetten van zelfsturende teams in organisaties alleen
mogelijk in een hoog competente omgeving.” Francesco legt dat – en
vele andere dingen die te maken hebben met (het effect van) gedrag
en leiderschap in relatie tot het halen van doelen – graag uit tijdens
boeiende presentaties en lezingen op maat.
“Ik draai nooit een standaardverhaal af. Na te zijn uitgenodigd
voor een lezing vraag ik opdrachtgevers altijd wat de kern van de
bijeenkomst is, welke punten ik moet raken en waarmee ik hen blij
kan maken voordat ik wegloop. Vaak vragen ze mij wat het verschil
is tussen sport en Defensie of sport en het bedrijfsleven, maar
eigenlijk is het vooral één grote overlapping: het gaat om mensen.
In alle disciplines draait het erom dat leiders het gedrag van anderen
beïnvloeden, zodat die een gevecht of een wedstrijd winnen of door
hun organisatie gestelde doelen halen. Bij het beter maken en aansturen
van mensen maakt het niet uit of het bijvoorbeeld gaat om een soldaat,
sporter of werknemer van 18 of welke leeftijd dan ook, die verschillen
niet zoveel van elkaar. Het zijn altijd mensen die hun ambities en
doelstellingen moeten waarmaken. Het is wel zo dat maatschappelijke
verhoudingen zijn veranderd. Ervaren leiders met hoge anciënniteit
weten niet altijd aan te sluiten op de behoeften van jongere mensen
binnen hun snel veranderende team of organisatie, met de valkuil
dat ze onvoldoende gebruikmaken van nieuwe mogelijkheden en
manieren om problemen op te lossen. Dit vraagstuk is echter van alle
tijden. Het gaat erom dat leidinggevenden en -ontvangers in staat zijn
ervaring en kennis te koppelen aan jeugdig enthousiasme, zodat zij
binnen een raamwerk van wederzijdse acceptatie samen succesvol
kunnen zijn in relatie tot hun ambities.”
Francesco waarschuwt ervoor oudere leidinggevenden niet meteen
af te serveren, ook niet degenen met ouderwetse ideeën. “Dan
gooi je zoveel kennis en ervaring overboord. Historisch perspectief is
ergens goed voor en ook hier is het belangrijk heden en verleden op
een goede manier te verbinden om gezamenlijke ambities te kunnen
verwezenlijken. Dat geeft kracht, net zoals dat geldt voor het verbinden
van mensen met verschillende culturele achtergronden, geloven
en opvattingen. Het aansturen van die verbintenissen vraagt een
bepaalde leidersvaardigheid en respect voor ethiek.”
DRUK IS PERCEPTIE
Tijdens de ruim twintig jaar dat hij bij Defensie zit zwerft Francesco
de wereld over. Als Operationeel leidinggevende bij de Luchtmobiele
Brigade van de Koninklijke Landmacht gaat hij soms extreme, avontuurlijke
uitdagingen aan. In 2010 komt hij in aanraking met topsport
en begint hij daar met het reflecteren op en inzichtelijk maken van (de
effecten van) leiderschapssituaties waarbij hoge druk wordt ervaren.
Omstandigheden waarin de leider het verschil kan en moet maken,
ook wanneer hij zelf onder druk staat. “Wat betekenen leiderschap en
weerbaarheid en hoe kun je leiders helpen het juiste gedrag te vertonen?
Over die componenten heb ik gesproken tijdens het Nationaal
Coach Platform van NOC*NSF en naar aanleiding daarvan ben ik
gevraagd te gaan doceren aan de Nederlandse Bondscoaches. Toen
ben ik hier begonnen met het begeleiden van een aantal coaches om
hen inzicht te geven in het effect van hun eigen gedrag op de spelers
en het bereiken van doelstellingen. Plat gezegd: wordt de sporter
beter door het gedrag dat zijn coach vertoont? Van lieverlee ben
ik steeds meer coaches gaan begeleiden en op een gegeven moment
kwam de vraag of ik daarin meer tijd wilde steken. Defensie stelde mij
een jaar lang twee dagen per week ter beschikking aan NOC*NSF. Na
de Olympische Spelen in Londen 2012 maakte ik de keuze, waarvan
ik nooit had gedacht dat ik die ooit zou maken: ik verliet Defensie om
bij NOC*NSF te gaan werken. Als zzp’er hielp ik daarnaast bedrijven
en organisaties reflecteren op de effecten van leiderschap en het behalen
van doelen. Natuurlijk ging het ook daar over besluitvorming en
gedrag onder druk en in spannende situaties.” Dat is zo’n beetje waar
zijn werkveld zich sindsdien beweegt. De toon van de stem, de woorden
die de leider zegt en het moment waarop dat gebeurt kunnen de
afloop van een spannende situatie bepalen.
GEDRAG EN HET JUISTE MOMENT
Van coach van coaches groeit Francesco Wessels door naar prestatiemanager,
die ook leiders en managers van organisaties met passie
en plezier naar een topniveau begeleidt, zodat zij in staat zijn het
uiterste uit hun medewerkers te halen. Tevens biedt Francesco leiders
een handvat in de reflectie, wat tot beter leiderschap leidt. Bij
NOC*NSF is hij verantwoordelijk voor een aantal sporten waarbij
hij een aansturende rol speelt. Als dank voor zijn eerdere betrokkenheid
bij het topsportprogramma van de Nederlandse Boksbond is hij
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2020 115