Gorinchem - Arkelsedijk - Lingeoever

Stedenbouwkundig plan LingeOever Gorinchem | Rijnboutt
74
Duurzaamheid
Introductie
LingeOever wordt in alle opzichten een wijk van de
toekomst, voorbereid op en ingebed in nieuwe technieken.
De mobiliteitsvisie zoals die al in het vorige hoofdstuk is
toegelicht, is daar een voorbeeld van. Maar het geldt ook
voor de verantwoordelijkheid die we hebben om met nieuwe
stedelijke projecten de stad, de wijk en het project, duurzaam
en robuust te maken. LingeOever beperkt de footprint die
stedelijke ontwikkeling maakt door bewust om te gaan
met biotische en abiotische factoren die het gebied en z’n
omgeving kenmerken.
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op energie, bodem en
water in het kader van klimaatadaptatie, groen, ecologie
en biodiversiteit, circulariteit en hergebruik, beweging en
gezondheid. Hierbij wordt de sociale kant van duurzaamheid
nadrukkelijk betrokken, in de wetenschap dat LingeOever
voor Gorinchem een bijzondere buurt vormt waarin vanaf het
begin aan het vormen van een gemeenschap gewerkt kan
worden.
Energie
Om de nieuwe woningen en voorzieningen te voorzien van
energie wordt een passend en duurzaam energiesysteem
ontwikkeld. In 2021 heeft de gemeente de Transitievisie
Warmte 1.0 vastgesteld. In deze visie wordt een geleidelijke
overgang geschetst naar een aardgasvrij Gorinchem. In de
visie worden mogelijkheden geschetst voor de voor een
warmtenet kansrijke zones waarbinnen kan worden voorzien
in warmte met thermische energie uit oppervlaktewater of
restwarmte van de industrie.
Het projectgebied LingeOever is aangewezen als
onderzoeksgebied voor het aanleggen van een warmtenet.
Dit betekent een individuele warmteoplossing per gebouw
of een cluster van gebouwen. Vooruitlopend op nader
onderzoek wordt uitgegaan van bodemwarmte in combinatie
met een TEO-systeem voor warmteuitwisseling met
oppervlaktewater. Daarbij wordt een smart grid/slimme
backbone denkbaar waarbij ook elektrische auto’s in de
garage als opslagcapaciteit meedoen. De bronnen voor het
WKO-systeem komen naast de ontsluitingsweg. Elk cluster
van gebouwen, en de supermarkt apart, wordt voorzien van
een inkoopruimte en verdeelstation.
Daarnaast zal voor de nieuwe bouwblokken ingezet worden
op een zo laag mogelijke BENG score, die de overeengekomen
BENG-eisen als minimale eis neemt. Daken worden belegd
met PV-cellen om de energievraag van de woningen en de
collectieve ruimtes te lenigen.
Circulariteit
Voor de nieuwbouw is circulair bouwen, beheren en
transformeren een nadrukkelijke opgave. Gedacht moet
worden aan flexibele vloerindelingen om geplande functies
in de toekomst te kunnen veranderen; materialen die
hergebruikt kunnen worden; materialen die eenvoudig
vervangen kunnen worden. Gestreefd wordt naar een zo laag
mogelijke MPG score, en elk gebouw wordt voorzien van een
materialenpaspoort. Circulaire materialen en materialen met
een lage CO2-uitstoot hebben de voorkeur.
Circulariteit zal ook bij de gebruiker onder de aandacht
komen; dit kan bijvoorbeeld ook bij het (her-)gebruik van
water, grond- en afvalstoffen en het kiezen voor duurzame
producten en vormen van mobiliteit.
Door hergebruik van enkele karakteristieke gebouwen, en
daarvan met name de constructies, wordt zichtbaar uiting
gegeven aan de circulaire ontwikkelrichting. De constructies
zullen nadrukkelijk in zicht zijn. De te verwijderen gebouwen
kunnen elders worden hergebruikt.
Een deel van de bestaande verhardingsmaterialen worden
hergebruikt in de openbare ruimte. Het betreft hier
betonstenen en tegels die als muren worden toegepast.
Betonstenen kunnen ook als verhardingsmateriaal in de
garages worden toegepast. De grotere betonplaten kunnen
worden hergebruikt op locatie of elders.
Of bestaande beton op locatie kan worden vergruisd om
als funderingsmateriaal te worden gebruikt zal nog nader
worden onderzocht.
Bodem, klimaat en ecologie
In het volgende hoofdstuk wordt uitgebreid ingegaan op de
duurzaamheidsmaatregelen die met de onbebouwde ruimte
te maken hebben. Voor de bebouwing geldt dat dak- en
gevelgroen bijdragen aan de ecologische kwaliteit van de
ontwikkeling. Voor de gedefinieerde doelsoorten worden
nestkasten, holtes of andere schuilgelegenheden in de
gevelopzet worden toegepast. Op daken wordt hemelwater
opgevangen en vertraagd afgevoerd, allereerst naar de
daktuinen waar kunstmatige beregening in droge periodes
nodig is. Door het water te filteren kan mogelijk de slag
worden gemaakt om het te gebruiken voor het doorspoelen
van toiletten of voor gebruik in wasmachines. Deze ambitie
vraagt vooral inzet op het niveau van het gebouwontwerp.
De oriëntatie van de gebouwen verkleint de kans op
oververhitting (TO juli). In de verdere uitwerking van de
plattegronden en gevels wordt nog nader aandacht aan de
kans op hittestress gegeven.