1 1. GİRİŞ 1.1 Problem Gerçekçi sanatçılar, yeni oluşan ile yok olup ...

Türk toplumunun, yaşayış biçiminin, geleneklerinin ve tarihinin, Türk Resmine
etkisini göstermeyi amaçlayan sanatçılardan bir diğeri de Turgut Zaim’dir. Köylülerin
ve göçenlerin günlük yaşamını konu almış, minyatür geleneğini özümsemiş ve figürlü
kompozisyonlarında kendine özgü değerler geliştirmiştir. Resimlerindeki tipleştirmeler
ve figürler yaşamın içsel kavgasından tek tek koparılan biçimlerdir.
1960’lardan 1970’li yıllara gelindiğinde, Toplumsal Gerçekçiliğin iki boyutta
gerçekleştirildiği görülür. Birincisi, toplumu ilgilendiren konuları gerçekçi bir bakış
açısıyla ele alan sanat; ikincisi ise propaganda amaçlı gerçekleştirilen sanat
yaklaşımıdır. Seyyit Bozdoğan, Cihat Aral, Aydın Ayan, Nedret Sekban, Hüsnü Koldaş,
Neş’e Erdok, Kasım Koçak gibi isimler güncel yaşamdan kaynaklanan sorunları
toplumsal gerçekçi görüş doğrultusunda işlemişlerdir. Çağdaş sanat pratiklerinde de
aynı çizgide yapıt veren bu sanatçılardan bazılarının, sanat kariyerinin başında
propaganda yönü ağır basan eserler ürettikleri bilinmektedir (Yılmaz, 2003: 36).
Özellikle Aydın Ayan ve Nedret Sekban’ın çalışmaları güncel olayların etkisiyle siyasi
içerikli ifade biçiminin kullanımı ile sosyalist düzenden yana tavır alan bir anlatım
içermektedir. Seyyit Bozdoğan foto - gerçekçi bir üslupla, 1985 yılından beri yaşadığı
Almanya’nın Köln kentindeki Türk işçilerinin sorunlarını işleyen yapıtlar üretmektedir.
Cihat Aral’ın eserlerinde karşılaşılan tema, binlerce yıldır var olan insan trajedisidir.
Şiddetin baskısıyla çökertilmiş, içe dönük figürlerden oluşan resimlerinde, sade bir
resim dili kullanmıştır. İfadeyi güçlendiren renk kullanımı ve biçim bozmalarıyla,
insanın iç dünyasını ele alan bir diğer ressam da Neş’e Erdok’ tur. Çizim ve biçim
tasarımları ağır basan, boşta gezenler, dilenciler, simitçiler ve su satıcıları gibi yakından
izlediği figürleri resmetmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde, Yale Üniversitesi’ndeki
yurtdışı eğitiminden sonra 1962’de Türkiye’ye dönen Özer Kabaş, anlatım yolu olarak
toplumsal eleştirel gerçekçiliği seçmiştir. Bu durum Kabaş’ın gravürlerinde de
gözlemlenmektedir. İnsani içeriğiyle kendisini etkileyen tüm temaları figüratif, çağdaş
ve kişisel bir üslupla işlemeyi amaçlayan Kemal İskender ise, sokak niyetçileri,
müzisyenler ve balıkçılar gibi simgeleştirdiği tiplemeleriyle tanınmaktadır.
Bu kuşaktan sonraki dönem sanatçıları içinde yer alan, Zafer Gençaydın, Nihat
Kahraman, Hasan Pekmezci, Habib Aydoğdu gibi isimler toplumsal temalara yer
13