1 1. GİRİŞ 1.1 Problem Gerçekçi sanatçılar, yeni oluşan ile yok olup ...

2. TOPLUMSAL ve GERÇEKÇİ SANATA KISA BİR BAKIŞ
Gerçekçilik terimi, sanat tarihi boyunca birçok anlama gelmiştir. Bir estetik
kavramı olarak ortaya çıkması ise Fransa’da, 19. yüzyılın ortalarında gerçekleşmiştir.
Fakat gerçekçilik bu dönem sanatını belirten bir yöntem olmaktan çok onun dışına taşan
bir estetik kategoridir. Ne tek başına bir biçim sorunu, ne de içerik sorunudur. Bu
nedenle de ne tam olarak içerik yönden ne de biçimsel açıdan tanımlanabilir. “Konu ve
biçim açısından çok özel, spesifik bir diyalektik içeren gerçekçilik, üslupsal olguların
yerine gerçeğin yorumlanmasında kullanılan metotları karakterize eder.”
(Berksoy,1993: 1). Yüzyıllar süren bu gerçekçiliği tanımlama çabaları, çoğu zaman
çeşitli bazen de birbirine zıt yorumların doğmasına neden olmuştur. Pozitivist
düşünürler gerçekliği “şeylerin bağımsız nesnel kimliği olarak” tanımlarken, diğer
taraftan idealistler “insan zihninden kaynaklanan kavramların oluşturduğu özel durum”
diyerek fikir öne sürmüşlerdir.
Toplumsal geçekçilik, gücünü toplumsal yaşamla olan bağlantısından alan,
toplumsal hesaplaşmanın estetik bir seviyede gerçekleştiği bir alandır. Toplumsal
gerçekçiler, estetik değerler yardımıyla toplumsal olayları yorumlayarak toplumun
karşısına çıkarmayı amaçlamaktadırlar. Bu sanat tarzı, toplumun durumunu
yansıtabilme özelliğinden dolayı Türk resmindeki hiçbir eğilim, toplumsal gerçekçilik
akımı kadar benimsenmemiştir. Gerçekçi yaklaşım ve bu açıdan gerçekçilik, Türk
Sanatı’nda minyatürden beri süregelen bir yaklaşımdır. Gerçekçiliğin önemli özelliği,
gerçek olanı ve gözle görülüp, elle tutulanı bir ayna gibi ifade etmesidir. Courbet, “Ben
hiç melek resmi yapmadım, çünkü hiç melek görmedim” diyerek, sanat izleyicisine bir
sanatçının zengin ve görkemli dünyasının tasvir edilmesi yerine, dünya gerçeklerini
gözler önüne sermenin önemini vurgulamaktadır.
1940’ların Türkiye’sinde egemen olan resim anlayışını halktan kopuk bulan bir
sanatçı topluluğu, “Yeniler” adı altında bir araya gelmişlerdir. Yeniler için, resimde
insanı ve insanın hayatını yansıtmak düşüncesi, sanatı toplumun hizmetine sokmak fikri
ile örtüşmüş durmaktadır. Bu toplulukta yer alan sanatçılar arasında Nuri İyem, Abidin
9