c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
ch == 135
karşılaştırma işleminde char türden olan ch değişkeni, karşılaştırma işlemi öncesi signed
int türüne yükseltilir. İşlem öncesi tamsayıya yükseltme sonucu, yüksek anlamı byte'ler
1 bitleriyle beslenir. Çünkü ch negatif bir değere sahiptir. Karşılaştırma işlemi öncesinde
ch'nin değeri
1111 1111 1000 0111
olur. Oysa karşılaştırma işlecinin sağ terimi olan 135 değeri, int türden bir değişmezdir.
Yani aslında karşılaştırılan değerler aşağıdaki gibi olur:
1111 1111 1000 0111
0000 0000 1000 0111
Karşılaştırma yanlış olarak sonuçlanır.
Tamsayıya Yükseltme
Daha önce de açıklandığı gibi tamsayıya yükseltme (integral promotion), bir ifade içinde
bulunan char, unsigned char, short, unsigned short türlerinin, ifadenin derleyici
tarafından değerlendirilmesinden önce, otomatik olarak int türüne dönüştürülmeleri
anlamına gelir.
Peki dönüşüm, signed int türüne mi, unsigned int türüne mi yapılır?
Genel kural şudur: Tür dönüşümüne uğrayacak terimin değeri int türünde ifade
edilebiliyorsa int, edilemiyorsa unsigned int türüne dönüşüm yapılır.
Örneğin unsigned short ve int türlerinin aynı uzunlukta olduğu DOS işletim sisteminde
unsigned short türü, tamsayıya yükseltilirken unsigned int türüne dönüştürülür.
Eğer tam sayıya yükseltilecek değer, signed char, unsigned char ya da signed short
türlerinden ise, dönüşüm signed int türüne yapılır.
Bilgi kaybı ile ilgili şu hususu da göz ardı etmemeliyiz. Bazı durumlarda bilgi kaybı tür
dönüşümü yapıldığı için değil yapılmadığı için oluşur. Sınır değer taşmaları, bu duruma iyi
bir örnek olabilir.
Örnek: (DOS altında çalıştığımızı düşünelim)
long x = 1000 * 2000;
Yukarıdaki kod ilk bakışta normal gibi görünüyor. Zira çarpma işleminin sonucu olan
2000000 değeri DOS altında signed long türü sayı sınırları içinde kalır. Oysa bilgi kaybı
atama işleminden önce gerçekleşir. 1000 ve 2000 int türden değişmezlerdir, işleme
sokulduklarında çarpma işlecinin de ürettiği değer int türden olur. Bu durumda 2 byte
uzunlukta olan int türü, 2000000 değerini tutamayacağı için yüksek anlamlı byte
kaybedilir. 2000000 onaltılık sayı sisteminde 0x1E8480 olarak gösterilebilir. Yüksek
anlamlı byte kaybedilince işlem sonucu, 0x8480 olur. 0x8480 negatif bir sayıdır. Çünkü
işaret biti 1'dir. İkiye tümleyenini alırsak
0x8480 1000 0100 1000 0000
ikiye tümleyeni 0111 1011 1000 0000 (0x7B80 = 31616)
Görüldüğü gibi işlem sonucu üretilecek değer –31616 dir. Bu durumda x değişkeninin
türü long türü de olsa, atanacak değer –31616 olur.
İşlev Çağrılarında Tür Dönüşümü
Daha önce söylendiği gibi, bir işleve gönderilen argümanlarla, bu argümanları tutacak
işlevin parametre değişkenleri arasında tür farkı varsa otomatik tür dönüşümü gerçekleşir
132/529