c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
İŞLEV GÖSTERİCİLERİ
Çalıştırılabilen bir programın diskteki görüntüsüne program denir. Bir program
çalıştırılmak üzere belleğe yüklendiğinde, yani çalışır duruma getirildiğinde process ya da
task biçiminde isimlendirilir. Yani program diskteki durumu, process ise çalışmakta olan
bir programı anlatır.
Çalıştırılabilen bir program içerik olarak üç kısımdan oluşur:
Çalıştırılabilen bir dosyanın işletim sistemi tarafından çalıştırılabilmesi için, önce diskten
RAM'e yüklenmesi gerekir. İşletim sisteminin programı diskten alıp belleğe yükleyip
çalıştıran kısmına yükleyici (loader) denir. Normal olarak bir programın belleğe
yüklenmesi için, programın toplam büyüklüğünün bellekteki boş alandan küçük olması
gerekir. Ancak UNIX, Windows gibi sistemlerde programlar küçük bir bellek altında
çalıştırılabilir.
Bu özelliğe "sanal bellek" (virtual memory) özelliği denir. Sanal bellek kullanımı ile önce
programın küçük bir kısmı RAM'e yüklenir. İşletim sistemi, program çalışırken programın
akışının kod ya da data bakımından RAM'de olmayan bir kısma geçtiğini anlar. Programın
RAM'deki kısmını boşaltarak bu kez gereken kısmını RAM'e yükler. Yani program parçalı
olarak çalıştırılır. DOS işletim sistemi sanal bellek kullanımı yoktur. DOS sisteminin
program çalıştırmaktaki bellek miktarı en fazla 640KB kadardır.
C'deki tüm statik ömürlü varlıklar, yani global değişkenler, statik yerel değişkenler,
dizgeler çalıştırılabilir dosyanın "veri" (data) bölümüne yerleştirilir. Statik ömürlü
değişkenler bu bölüme ilkdeğerleriyle yerleştirilir. Yerel değişkenler ile parametre
değişkenleri çalıştırılabilir dosyanın "yığın" (stack) bölümünde geçici olarak yaratılırlar.
Programın tüm işlevleri derlenmiş olarak "kod" (code) bölümünde bulunur.
Nesnelerin nasıl adresleri varsa işlevlerin de adresleri vardır. Bir işlevin adresi, o işlevin
makine kodlarının bellekteki başlangıç adresidir. İşlevlerin başlangıç adresleri işlev
göstericileri denilen özel göstericilere yerleştirilebilir. Bir işlev göstericisine geri dönüş
değeri ve parametreleri belirtilen türden olan bir işlevin adresi atanabilir.
İşlev Göstericisi Değişkenlerin Tanımlanması
Bir işlev göstericisi özel bir sözdizimi ile tanımlanır:
int (*fp)(void);
Yukarıdaki deyim ile ismi fp olan bir işlev gösterici değişkeni tanımlanıyor. fp gösterici
değişkeni, geri dönüş değeri int türden olan, parametre değişkeni olmayan bir işlevi
gösterebilir. Bir başka deyişle, fp gösterici değişkenine geri dönüş değeri int türden olan,
parametre değişkeni olmayan bir işlevin adresi atanabilir.
Tanımlamada '*' atomu ve bunu izleyen gösterici isminin ayraç içine alındığını
görüyorsunuz. Bu ayracın soluna işlev göstericisinin göstereceği işlevin geri dönüş
değerinin türü yazılır. Ayracın sağındaki ayraç içinde, işlev göstericisinin göstereceği
işlevin parametre değişkenlerinin türü yazılır.
Bir başka örnek:
int (*fptr) (int, int);
507