c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
İşlevin geri dönüş değeri FILE yapısı türünden bir adrestir. İşlev, açılan dosyaya ilişkin
birtakım bilgileri FILE yapısı türünden bir nesnenin elemanlarında saklar ve bu nesnenin
adresini geri döndürür. İşlevin geri dönüş değerine ilişkin FILE yapısı stdio.h başlık
dosyası içinde bildirilmiştir. Bu yapının elemanları standart değildir. Sistemden sisteme
değişiklik gösterebilir. Zaten programcı bu yapının elemanlarına gereksinim duymaz.
fopen işlevi işletim sisteminin dosya aç sistem işlevini çağırarak dosyayı açar ve dosyaya
ilişkin bazı bilgileri FILE yapısı türünden bir nesnenin elemanlarına yazarak bu nesnenin
başlangıç adresini geri döndürür. Örneğin "file handle" değeri de bu yapının içerisindedir.
Tabi fopen işlevinin geri verdiği FILE türünden adres güvenli bir adrestir. Dosya çeşitli
sebeplerden dolayı açılamayabilir. Bu durumda fopen işlevi NULL adresine geri döner.
İşlevin geri dönüş değeri kesinlikle kontrol edilmelidir. Tipik bir sınama işlemi aşağıdaki
gibi yapılabilir:
/*…..*/
FILE *f;
if ((f = fopen("mektup.txt", "r")) == NULL) {
printf("cannot open file"...\n);
exit(EXIT_FAILURE);
}
Yukarıdaki örnekte ismi mektup.txt olan bir dosya okuma amacıyla açılmaya çalışılıyor.
Dosya açılmaz ise ekrana bir hata iletisi verilerek, standart exit işlevi ile program
sonlandırılıyor. Yukarıdaki kod parçasının atama işlecinin ürettiği değerin nesneye atanan
değer olmasından faydalandığını görüyorsunuz. Şüphesiz fopen işlevi ile açılmak istenen
bir dosyanın açılamaması durumunda programın sonlandırılması zorunlu değildir. Ancak
bundan sonra verilecek kod örneklerinde, bir dosyanın açılmaması durumunda şimdilik
program sonlandırılacak.
Dosya ismi dosyanın yeri hakkında sürücü, yol gibi bilgi içerebilir. Dosya ismi bir dizge ile
veriliyorsa yol bilgisi verirken dikkatli olmak gerekir. Yol bilgisi '\' (ters bölü) karakteri
içerebilir. dizge içinde '\' karakterinin kullanılması, '\ 'karakterininin onu izleyen
karakterle birlikte, önceden belirlenmiş ters bölü karakter değişmezi (escape sequence)
olarak yorumlanmasına yol açabilir. Örneğin :
fopen("C:\source\new.dat", "r");
Yukarıdaki işlev çağrısında derleyici '\n' karakterini "newline" karakteri olarak yorumlar
'\s' karakterini ise "undefined" kabul eder. Bu sorundan sakınmak '\' karakteri yerine
'\\' kullanılmasıyla mümkün olur:
fopen("C:\\source\\new.dat", "r");
Sona ekleme modları ("a", "a+") çok kullanılan modlar değildir. Dosyaya yazma
durumunda "w" modu ile "a" modu arasında farklılık vardır. "w" modunda dosyada olan
byte ın üzerine yazılabilir. "a" modunda ise dosya içeriği korunarak sadece dosyanın
sonuna yazma işlemi yapılabilir.
Bir dosyanın hem okuma hem de yazma amacıyla açılması durumunda yani açış modunu
belirten dizgede '+' karakterinin kullanılması durumunda dikkatli olmak gerekir. Okuma
ve yazma işlemleri arasında mutlaka ya dosya konum göstericisinin konumlandırılması
(mesela fseek işlevi ile) ya da dosyaya ilişken tampon bellek alanının (buffer) boşaltılması
gerekir. Bu konuya ileride ayrıntılı bir şekilde değinilecek.
Bir dosyanın açılıp açılamayacağı aşağıdaki küçük programla sınanabilir:
Program komut satırından
453