c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
çalışmalarının sonucunda Ada dilini geliştirdi. Ada dilinin dokümanları 1983 yılında
yayımlandı. Ada ismi, düşünür Lord Byron'un kızı olan Lady Ada Lovelace'ın ismine
göndermedir. Ada Lovelace delikli kartları hesap makinelerinde ilk olarak kullanılan
Charles Babbage'in yardımcısıydı. Charles Babbage hayatı boyunca "Fark Makinesi"
(Difference Engine) ve "Analitik Makine" (Analytical Engine) isimli makinelerin yapımı
üzerinde çalıştı ama bu projelerini gerçekleştiremeden öldü. Yine de geliştirdiği tasarımlar
modern bilgisayarların atası kabul edilir. Ada Lovelace, Charles Babbage'ın makinesi için
delikli kartları ve kullanılacak algoritmaları hazırlıyordu. Lovelace'in 1800'lü yılların
başında ilk bilgisayar programını yazdığı kabul edilir. Ada genel amaçlı bir dildir, ticari
uygulamalardan roketlerin yönlendirilmesine kadar birçok farklı alanda kullanılmaktadır.
Dilin önemli özelliklerinden biri, gerçek zaman uygulamalarına (real-time applications /
embedded systems) destek vermesidir. Başka bir özelliği de yüksek modüler yapısı
nedeniyle büyük programların yazımını kolaylaştırmasıdır. Ancak büyük, karmaşık
derleyicilere gereksinim duyması; C, Modula-2 ve C++ dillerine karşı rekabetini
zorlaştırmıştır.
Çok yüksek seviyeli ve genellikle algoritmik yapı içermeyen programların görsel bir
ortamda yazıldığı diller ise 4. kuşak diller olarak isimlendirilirler. Genellikle 4GL (fourth
generation language) olarak kısaltılırlar. İnsan algısına en yakın dillerdir. RPG dili 4.
kuşak dillerin ilki olarak kabul edilebilir. Özellikle küçük IBM makinelerinin kullanıcıları
olan şirketlerin, rapor üretimi için kolay bir dil istemeleri üzerine IBM firması tarafından
geliştirilmiştir.
Programlama dilleri düzeylerine göre bazı gruplara ayrılabilir:
Çok yüksek düzeyli diller ya da görsel diller ya da ortamlar (visual languages):
Access, Foxpro, Paradox, Xbase, Visual Basic, Oracle Forms.
Yüksek düzeyli diller.
Fortran, Pascal, Basic, Cobol.
Orta düzeyli programlama dilleri:
Ada, C. (Orta seviyeli diller daha az kayıpla makine diline çevrilebildiğinden daha hızlı
çalışır.)
Düşük düzeyli programlama dilleri:
Simgesel makine dili (Assembly language).
Makine dili:
En aşağı seviyeli programlama dili. Saf makine dili tamamen 1 ve 0 lardan oluşur.
Okunabilirlik
Okunabilirlik (readability) kaynak kodun çabuk ve iyi bir biçimde algılanabilmesi
anlamına gelen bir terimdir. Kaynak kodun okunabilirliği söz konusu olduğunda
sorumluluk büyük ölçüde programı yazan programcıdadır. Fakat yine verimlilikte olduğu
gibi dillerin bir kısmında okunabilirliği güçlendiren yapı ve araçlar bulunduğu için bu
özellik bir ölçüde programlama dilinin tasarımına da bağlıdır. En iyi program kodu,
sanıldığı gibi "en zekice yazılmış fakat kimsenin anlayamayacağı" kod değildir. Birçok
durumda iyi programcılar okunabilirliği hiçbir şeye feda etmek istemezler. Çünkü
okunabilir bir program kolay algılanabilme özelliğinden dolayı yıllar sonra bile
güncelleştirmeye olanak sağlar. Birçok programcının ortak kodlar üzerinde çalıştığı geniş
kapsamlı projelerde okunabilirlik daha da önem kazanır.
C'de okunabilirlik en fazla vurgulanan kavramlardan biridir. İlerideki birçok bölümde
okunabilirlik konusuna sık sık değinildiğini göreceksiniz.
6/529