c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
"compiler" derleyici ismi verildi. (Grace Hopper aynı zamanda Cobol dilini geliştiren
ekipten biridir, bug(böcek) sözcüğünü ilk olarak Grace Hopper kullanmıştır.) Artık
programcılar, simgesel sözcüklerden oluşan Assembly programlama dillerini kullanıyor,
yazdıkları programlar derleyici tarafından makine koduna dönüştürülüyor ve makine kodu
eski hızından bir şey yitirmeksizin tam hızla çalışıyordu. Assembly diller 2. kuşak diller
olarak tarihte yerini aldı.
Assembly dillerinin kullanılmaya başlamasıyla bilgisayar kullanımı hızla arttı. Ancak en
basit işlemlerin bile bilgisayara yaptırılması için birçok komut gerekmesi, programlama
sürecini hızlandırma ve kolaylaştırma arayışlarını başlattı, bunun sonucunda da daha
yüksek seviyeli programlama dilleri geliştirilmeye başlandı.
Tarihsel süreç içinde Assembly dillerinden daha sonra geliştirilmiş ve daha yüksek seviyeli
diller 3. kuşak diller sayılır. Bu dillerin hepsi algoritmik dillerdir. Bugüne kadar geliştirilmiş
olan yüzlerce yüksek seviyeli programlama dilinden pek azı bugüne kadar varlıklarını
sürdürebilmiştir. 3. kuşak dillerin hemen hemen hepsi üç ana dilden türetilmiştir. 3.
kuşak dillerin ilkleri olan bu üç dil halen varlıklarını sürdürmektedir:
FORTRAN dili (FORmula TRANslator) karmaşık matematiksel hesaplamalar gerektiren
mühendislik ve bilimsel uygulamalarda kullanılmak üzere 1954 - 1957 yılları arasında IBM
firması için John Backus tarafından geliştirildi. FORTRAN dili, yoğun matematik
hesaplamaların gerektiği bilimsel uygulamalarda halen kullanılmaktadır. FORTRAN dilinin
FORTRAN IV ve FORTRAN 77 olmak üzere iki önemli sürümü vardır. Doksanlı yılların
başlarında FORTRAN - 90 isimli bir sürüm için ISO ve ANSI standartları kabul edilmiştir.
FORTRAN dili, 3. kuşak dillerin en eskisi kabul edilir.
COBOL (COmmon Business Oriented Language) 1959 yılında, Amerika'daki bilgisayar
üreticileri, özel sektör ve devlet sektöründeki bilgisayar kullanıcılarından oluşan bir grup
tarafından geliştirildi. COBOL'un geliştirilme amacı, veri yönetiminin gerektiği ticari
uygulamalarda kullanılacak taşınabilir bir programlama dili kullanmaktı. COBOL dili de
halen yaygın olarak kullanılıyor.
ALGOL (The ALGOritmick Language) 1958 yılında Avrupa'da bir konsorsiyum tarafından
geliştirildi. IBM Firması FORTRAN dilini kendi donanımlarında kullanılacak ortak
programlama dili olarak benimsediğinden, Avrupa'lılar da seçenek bir dil geliştirmek
istemişlerdi. ALGOL dilinde geliştirilen birçok tasarım özelliği, modern programlama
dillerinin hepsinde kullanılmaktadır.
60'lı yılların başlarında programlama dilleri üzerinde yapılan çalışmalar yapısal
programlama kavramını gündeme getirdi. PASCAL dili 1971 yılında akademik çevrelere
yapısal programlama kavramını tanıtmak için Profesör Niclaus Wirth tarafından geliştirildi.
Dilin yaratıcısı, dile matematikçi ve filozof Blaise Pascal'ın ismini vermiştir. Bu dil, kısa
zaman içinde üniversitelerde kullanılan programlama dili durumuna geldi.
Pascal dilinin ticari ve endüstriyel uygulamaları desteklemek için sahip olması gereken bir
takım özelliklerden yoksun olması, bu dilin kullanımını kısıtlamıştır. Modula ve Modula-2
dilleri Pascal dili temel alınarak geliştirilmiştir.
BASIC dili 1960'lı yılların ortalarında John Kemeney ve Thomas Kurtz tarafından
geliştirildi. BASIC isminin "Beginner's All Purpose Symbolic Instruction Code"
sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulduğu söylenir. Yüksek seviyeli dillerin en eski ve
en basit olanlarından biridir. Tüm basitliğine karşın, birçok ticari uygulamada
kullanılmıştır. BASIC dili de ANSI tarafından standartlaştırılmıştır. Ancak BASIC dilinin ek
özellikler içeren sürümleri söz konusudur. Örneğin Microsoft firmasının çıkarttığı Visual
Basic diline nesne yönelimli programlamaya ilişkin birçok özellik eklendi. Daha sonra bu
dil Visual Basic dot Net ismini aldı. Ayrıca BASIC dilinin bazı sürümleri uygulama
programlarında -örneğin MS Excel ve MS Word programlarında- kullanıcının özelleştirme
ve otomatikleştirme amacıyla yazacağı makroların yazılmasında kullanılan programlama
dili olarak da genel kabul gördü.
ADA dili ise Amerikan Savunma Departmanı (Department of Defence -DoD) desteği ile
70'li yıllardan başlanarak geliştirildi. DoD, dünyadaki en büyük bilgisayar
kullanıcılarından biridir. Bu kurum farklı yazılımsal gereksinimleri karşılamak için çok
sayıda farklı programlama dili kullanıyordu ve tüm gereksinmelerini karşılayacak bir dil
arayışına girdi. Dilin tasarlanması amacıyla uluslararası bir yarışma düzenledi. Yarışmayı
kazanan şirket (CII-Honeywell Bull of France) Pascal dilini temel alarak başlattığı
5/529