c_kitap

C ve Sistem Programcıları Derneği - C Ders Notları - Necati Ergin
BİT ALANLARI
Bir yapının elemanı bit seviyesinde tutulan bir tamsayı değişken olabilir. Yapıların böyle
elemanlarına "bit alanı" (bit fields) denir.
Bit alanları, C'nin bit seviyesinde erişime olanak veren bir aracıdır. Bit seviyesinde erişim
amacıyla şüphesiz daha önceki konuda anlatılan bitsel işleçler kullanılabilir. Ancak bit
alanları programcıya böyle ulaşımlar için daha kolay bir arayüz sunar.
Bir yapı içinde bir bit alanı oluşturmak için özel bir sözdizim kuralına uymak gerekir.
Elemanın yapı içindeki bildiriminde eleman ismini ':' atomu izler. Bu atomdan sonra bit
alanının kaç bit yer kaplayacağı bilgisini gösteren bir tamsayı değişmezi yazılır. Aşağıdaki
bildirimi inceleyin:
struct Data {
unsigned int a: 5;
unsigned int b: 4;
unsigned int c: 7;
};
struct Data isimli yapının a isimli elemanı, yapı içinde 5 bit yer kaplarken, b isimli elemanı
4 bit, c isimli elemanı 7 bit yer kaplar. Yapının elemanları unsigned int türünden olduğuna
göre bu türden bir nesnenin
a elemanı 0 - 31
b elemanı 0 -15
c elemanı 0 - 127
arasında tamsayı değerler tutabilir.
Bit Alanı Elemanların Türleri
Bir bit alanı eleman, işaretli ya da işaretsiz int türlerden olabilir. Bir bit alanı eleman
gerçek sayı türlerinden olamaz. C standartları bit alanı elemanlarının char, short, long
türlerinden olamayacağını belirtse de C derleyicilerin çoğu seçimlik olarak bu duruma izin
verir. Taşınabilirlik açısından bit alanı elemanın bildiriminde signed ya da unsigned
sözcüklerinin kullanılması yerinde olur. Çünkü derleyici yalnızca int anahtar sözcüğüyle
bildirilen bir bit alanının türünü işaretli ya da işaretsiz int türü olarak alabilir.
Bit alanı eleman bir dizi olamaz.
Bit Alanları Neden Kullanılır:
Bazı dışsal aygıtlar verileri bitsel düzeyde iletiyor olabilir.
Bazı sıkıştırma işlemlerinde bir tamsayının belirli sayıda biti kullanılıyor olabilir.
Bazı şifreleme işlemlerinden bir tamsayının belirli bit alanlarında yapılan kodlama yapıyor
olabilir.
Çok sayıda bayrak değişkeni bit alanları olarak tutulabilir.
Şüphesiz bu işlemleri yapmak için bitsel işleçler de kullanılabilir. Ancak bit alanları bu
işlerin yapılması için programcıya çok daha kolay bir arayüz sunar, programcının işini
kolaylaştırır.
Örneğin DOS işletim sistemi dosyalara ilişkin tarih ve zaman bilgilerini 16 bitlik alanlarda
tutar:
441