PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

giderek hava embolisi denilen tehlikeli bir halin ortaya çıkmasına sebep
olur. Ameliyatlarda vena cavalara hava emilmesinden çok korkulur.
Venaların duvarları ince ve basınçları çok az olduğundan dıştan
bir tazyik ile kolayca kollapsusa uğrarlar. Bu hadise göğüs ve karında
olur. Venalar arterler gibi elastiki olmadığından ve içlerindeki basınçda
az olduğundan kalb atımlarına uygun olarak basınç azalıp çoğalmaz,
kapillerlerde olduğu gibi basınç sabittir.
KAN AKIMI
Akım hacmi kanununa göre bir zaman ünitesi içinde kapillerler
kombinasyonu içinden geçen kan miktarı, aorta içinden geçenin aynidir.
Her nekadar tek bir kapillerin diametri 0.01 mm gibi mikroskobik
ise de, organizma içindeki kapillerlerin teşkil ettiği kapiller yatağının
toplam diametri aortanm 400-800 misli kadardır. Yetişkin bir
insan aortasınm diametri 21-22 mm dir. Sürat kanunu dikkate alınırsa
büyük damarlara göre kapillerlerde hızın az olması gerekir. Aortada
akım hızı saniyede 320 mm dir. Kan aortadan arter dallarına geçince
arter yatağı gittikçe genişler ve buna uygun olarak akım hızı
azalır.
HIZ KANUNU
Hız basınçla direkt olarak çap ile ters orantılı olarak değişir.
Kapillerlerin toplam yatağının diametri aortadan çok geniş olduğundan
kapillerler de hız azdır. Kan çok geniş bir yatağı olan kapillere
gelince hız iyice azalır ve saniyede 0,5-1 mm olur. Hızın azalması sayesinde
kapillerler ile dokular arasındaki alış veriş mümkün olur.
Kan kapillerlerden çıkıp venalara doğru yönelir ve venaların yatağı
kapillerlere göre gittikçe küçülür ve buna uygun olarak da hız artar.
Fakat genellikle venalar kendine uyan artere göre daha geniş olduğundan
venalardaki kanın akım hızı arterlerdekinden daima daha azdır.
Organların fonksiyonuna göre bunlardan geçen kan miktarı çok
değişiktir. Volüm akımı bir organdan diğer organa göre çok değişir ve
bu çok enteresandır: Mide duvarının 100 gramlık bir dokusundan
dakikada 21 ml kan geçer, beyinde bu 54, böbrekte 400 ml, tiroid bezinde
560 ml dir. Kapillerlerin darlığı ve kapiller yatağının pek çok
geniş olduğu dikkate alınırsa bu kapillerden bir damla kanın (1/15
ml) geçmesi için 16 güne ihtiyaç olduğu hesaplanabilir.
Arterlerin elastik olması onlardaki kan akımının atma şeklinde
olmasını sağlar, arterlerdeki bu atma şeklinde akım kapiller ve venalar-
62