Hazar World - Sayı:30 - Mayıs 2015

PETROKİMYA / PETROCHEMISTRY
Petrokimya… Modernliğin ürünü…
Petrokimya sektörü günümüzde hala
sanayinin çok genç bir kolu olarak anılıyor.
Sektörün ortaya çıkışıyla ilgili net
bir tarih verilemiyor olsa da petrokimya
endüstrisinin tam anlamıyla doğuşu 2. Dünya
Savaşı sonrasına, yani 1950’li yılların başına
rastlıyor. PVC ve PS gibi petrokimya ürünleri
19. yüzyılda bulunmuş olsa da bu ürünlerin
yaygın olarak kullanılmıyor olması, petrokimya
alanında endüstriyelleşme sürecini
insanlığın ikinci kez imtihan ettiği Dünya
Savaşı sonrasına öteledi. Hatta sektörün şu
kısacık ömrüne bakıldığında, ana hammaddesi
olan petrolün fiyatındaki dalgalanmanın
bile petrokimya sektörünün yükselişini durduramadığı
görülüyor. Hızla büyüyen bu sektör
yarattığı katma değer bakımından da
dünya ekonomisinin önemli bir üretim dinamiği
haline geliyor.
Türkiye’nin petrokimya ile tanışması gelişmiş
ülkelerle hemen hemen aynı tarihe rastlıyor.
1950’li yıllarda ABD’de büyük bir gelişme
gösteren petrokimya sektörü, 50’li yılların
sonlarında Batı Avrupa’da, 60’larda
Japonya’da ve 70’li yıllarda az gelişmiş ve
gelişmekte olan ülkelerde varlığını gösterdi
ve büyümeye başladı. 1951 yılında ABD’deki
petrokimya tesislerinin sayısı 90’ın üzerindeydi.
O tarihte dünya petrokimya üretiminin
%25’i ABD tarafından gerçekleştiriliyordu.
Bundan tam elli yıl sonra yani 2001’de ise
ABD’nin dünya petrokimya üretimindeki
payı %50’ye ulaştı. Gelişmiş ülkelerde petrokimya
sanayisi 1950-1960 döneminde yılda
%20-30 oranında büyüme kaydetti. Türkiye
ise petrokimyanın dünyadaki gelişim sürecini
en yakından izleyen ülkelerden biri oldu.
Türkiye’de petrokimya sektörünün gelişimine
değinen ICIS (Independent Chemical
Information Service) danışmanı Fabrizio
Galié, “Kimyasallar, plastik ürünler, kauçuk,
fiber gibi ürünlere yönelik iç talebin bir hayli
fazla olması sebebiyle büyüme hızı uzun yıllardır
dünya ortalamasının üzerinde seyrediyor.”
diyerek sektörün büyüklüğünü vurguluyor.
TÜRKIYE’DE PETROKIMYA IÇIN ILK ADIM
PETKIM ILE ATILDI
Türkiye’de petrokimya için ilk adım 1965
yılında Petkim’le atıldı. Gelişmiş ülkelerde
kurulan petrokimya tesisleriyle hemen
hemen aynı tarihlerde hayata geçirilen
Petkim, Türkiye’de petrokimya tarihini başlatan
kuruluş oldu. Petkim’in kurulduğu yıldan
bu yana da petrokimya sektörü
Türkiye’de sanayileşme ve kalkınmanın itici
01
01
Petkim’in ilk tesisleri
3 Nisan 1965 tarihinde
Yarımca’da kuruldu.
01
Petkim’s first plants
were established in
Yarımca on April 3, 1965.
Petrochemistry… The product of modernity…
The petrochemical sector is still
regarded as a young industrial branch
today. There is not a certain date for
Turkey’s encounter with petrochemistry, but
it can be said that history of the petrochemical
industry goes back to early 1950s, the period
after the World War II. Although petrochemical
products such as PVC and PS were
found in the 19th century, they were not
widely used until the World War II, which
delayed this industrialization period. Within
this short period of time, it is observed that
the rapid growth of the petrochemical sector
was not even slightly affected by the fluctuation
in the prices of oil which is the main raw
material. This fast-growing sector became a
significant production dynamic in the world
economy thanks to its added value.
Petrochemistry started to emerge nearly in
the same period with developed countries.
The petrochemical sector leaped forward in
26 MAYIS 2015 SAYI 30 - MAY 2015 ISSUE 30