Ders Notu PDF Belgesi 1

Teknolojinin, bir faktörün belirli ölçülerde öteki faktörün yerine kullanılabilmesine (ikameedilmesine) olanak verdiği durumlarda eş ürün eğrisi orijine göre dış bükey olur. Bu şekilliğiyle tüketicikayıtsızlık eğrilerine benzerler.Esnek teknoloji koşulları altında, tekstil ve motorun eş ürün eğrileri gösterilmiştir. Grafiğe göre faktörfiyatları oranının FF olması durumunda motordaki “sermaye/emek” oranı OM’nin eğimine, tekstildekisermaye emek oranı da OD’nin eğimine eşittir. OM’nin OD’ye göre daha dik olması, FF gibi veri bir faktörfiyatları oranının motorun tekstile göre daha sermaye-yoğun (veya tekstilin daha emek-yoğun) olduğunuifade eder. Burada sermayenin ucuzlaması (yani FF’den F 1 F 1 veya F 2 F 2 ’ye yükselişi) sermaye-emekyoğunluklarını motorda OM 1 ’e, tekstilde ise OD 1 ’e yükseltmiştir. Yani her iki malın üretimi daha sermayeyoğunhale gelmiştir.Heckscher – Ohlin modelinden Çıkartılan Teoremler:Faktör donatımı teoremi, faktör fiyatları eşitliği teoremi, Stolper – Samuelson gelir dağılımı teoremi,Ryczynski teoremi.a. Faktör Donatımı Teorisi:Her ülke zengin olarak sahip bulunduğu faktörü yoğun biçimde kullanan malların üretimindekarşılaştırmalı üstünlük elde eder.b. Faktör Fiyatları Eşitliği Teoremi:Serbest ticaret, ülkeler arasında faktör fiyatlarını eşitler ve bu bakımdan uluslararası serbest faktörhareketliliği ile aynı sonucu doğurur.c. Stolper – Samuelson Teoremi:Serbest ticaretin ülkenin bol olarak sahip bulunduğu faktörün reel gelirini yükselteceği, kıt faktörüngelirini ise düşüreceği ortaya koyuluyor.d. Rybczynski Teoremi:Tam çalışma koşulları altında, yalnız bir faktörün arzı artınca, bu faktörü yoğun olarak kullanan malınüretiminin genişleyeceği, arzı sabit kalan faktörü yoğun olarak kullanan malın üretiminin ise mutlak olarakdaralacağı kanıtlanmaktadır.a. Uluslararası Faktör Fiyatları Teorimi:Heckscher – Ohlin modelinden çıkartılan bir sonuç serbest mal ticareti yoluyla ülkeler arası faktörfiyatları eşitliğinin sağlanmasıdır. Ulaşım masraflarının sıfır olması ve öteki standart varsayımlar altında, dışticaret başlayınca dünya mal fiyatlarının eşitleneceğini biliyoruz (tek fiyat kanunu).Klasik iktisatçılar üretim faktörlerinin ülke içinde “tam hareketli”, buna karşılık ülkeler arasında “tamhareketsiz” olduğunu varsaymışlardır. Bu varsayım üstü kapalı bir şekilde Heckscher- Ohlin modelinde devardır, ancak gerçekten çok uzak olduğu tartışmasızdır.Modele göre her ülke, bol olarak sahip bulunduğu faktöre yoğun biçimde ihtiyaç gösteren mallardauzmanlaşmaya gider. Yani bu modele göre serbest ticaret ve onu simgeleyen uluslararası uzmanlaşma,ülkelerin bol olarak sahip bulundukları faktörlerin fiyatını yükseltip kıt faktörlerin bedelini düşürerek ülkelerarasında fiyatların eşitlenmesine neden olmaktadır.Teoride ülkeler arası benzer teknoloji varsayımı yapılmakta, gerek mal ve gerekse faktörpiyasalarında tam rekabet koşullarının geçerliliği kabul edilmektedir. Bu koşullar altında serbest ticaretuluslararası alanda aynı mal için tek fiyata ve faktör fiyatları eşitliğine yol açacaktır.b. Stolper – Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi:Ricardo’dan yaklaşık bir asır sonrasına kadar iktisatçılar şu görüşü benimsemişlerdi: Serbest ticaretülkede yaşayan insanların tümünün yararına, korumacılık ise tümünün zararınadır. Oysa Stolper veSamuelson İkinci Dünya Savaşı yıllarında yayımladıkları bir makalede buna karşı çıktılar.Stolper – Samuelson teoremine göre, serbest ticaret ihracat endüstrilerinde yoğun kullanılan faktörünlehinedir, oysa korumacılık ithalata rakip endüstride yoğun kullanılan faktörleri yararlandırır. Başka birdeğişle, korumacılık dolayısıyla ekonomi bir bütün olarak kaybetse de ithalata rakip kesimde çalışanlarbundan yararlanırlar.Ülkenin bir gümrük tarifesi koyması kıt kaynağın reel gelirini yükseltici etkide bulunur. Bunuaçıklamak için sermaye zengini olan, dolayısıyla teoriye göre sermaye-yoğun mallar ihraç edip emek-yoğun18