Ders Notu PDF Belgesi 1

karşılaştırmalı üstünlük yapısı da değişir. Dolayısıyla bugünkü faktör donatımına bakılarak yarınkikarşılaştırmalı üstünlüklerin de aynı olacağı söylenemez. Karşılaştırmalı üstünlük dinamik bir yapıya sahiptir.Dış Ticaretin Dinamik Yararları:Dış ticaretin büyüme üzerindeki etkileri genellikle olumlu niteliktedir.Bugünün az gelişmiş ülkeleri bakımından dış ticaretin, kalkınmanın motoru rolü oynaması tartışmalıolmakla birlikte, kalkınmayı hızlandırıcı önemli bazı etkileri olduğu kesindir. Kalkınma üzerindeki bu olumluetkilerine dış ticaretin dinamik yararları adı verilmektedir.Dış ticaretin statik yararları daha önceki bölümlerde açıklanmıştır. Bunlar karşılaştırmalı üstünlüklereuygun bir uluslararası uzmanlaşma ve işbölümünün bir defalık yararlarını ifade etmektedir.Oysa dinamik yararlar süreklilik taşırlar. Özellikle kalkınma yolundaki ülkeler, bunlardan en iyibiçimde yararlanmaya çalışırlar.Dış ticaretin kalkınmaya olan genel etkilerini şu şekilde belirtebiliriz:a. Üretim ve Kaynak Açığını Karşılama:Gelişmekte olan ülkeler kalkınmaları için gerekli olan, ancak kendileri üretmedikleri mal, hizmet vekaynakları yurt dışından ithal ederler.Ayrıca çoğu az gelişmiş ülkeler yatırımların gerektirdiği sermaye fonlarını ulusal tasarruflarındankarşılayamazlar. Böylece yurt dışından sağladıkları fonlarla iç tasarruf açıklarını kapayabilir ve daha yüksekbir kalkınma hızı gerçekleştirebilirler. Teknik iş gücü açığı içinde olan bazı ülkeler de bu kaynaklarıyurtdışından getirerek ihtiyaçlarını giderebilirler.b. İç Ekonomideki Ürün Fazlasına Çıkış (Pazar) Sağlama:Dış ticaretin bulunmadığı bir ekonomide iç talep yetersizliği dolayısıyla, ülke kaynakları eksikçalıştırılabilir. Dış ticaretin doğurduğu talep artışları bu kaynakların kullanılmasına olanak sağlar.c. Geniş Bir Piyasa Hacmi:Kapalı ekonomilerde üretim iç piyasa hacmi ile sınırlıdır. Piyasa darlığı çoğu mallarda üretimin enetkin yöntemlerle yapılmasını ya da uygun teknolojilerin kullanılmasını engeller. Dış piyasalar için üretim,piyasa darlığı engelini ortadan kaldırır.Geniş bir piyasa ayrıca, üretimde ölçek ekonomilerinden yararlanılmasına olanak sağlar.Firma içinden kaynaklanan ölçek ekonomilerine “içsel ölçek ekonomileri” denir. Firmanın bağlıbulunduğu endüstrinin gelişmesi sonucu ortaya çıkanlar ise “dışsal ölçek ekonomileri”dir.Geniş bir piyasa ayrıca ulusal yatırımları özendirerek ve dolaysız yabancı sermaye yatırımlarınıülkeye çekerek de kalkınmayı olumlu yönde etkiler.d. Rekabet:Dış ticaret, yerli üreticileri yabancı üreticilerin rekabeti ile karşı karşıya getirir. Bu da üretimdeetkinliği artırır, teknolojiyi geliştirir ve iş bilen, becerikli iş adamlarının ortaya çıkmasına neden olur.Rekabetin olmadığı yerde tekelleşme eğilimleri başlar, verimlilik azalır ve kaynak israfı artar. O bakımdanrekabet kaynak verimliliğini artırmanın etkili bir yolu olarak kabul edilir.e. İç Piyasa Talebini Geliştirme:Geniş bir iç piyasaya sahip olan Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi ülkelerde, önceleri ithal edilenyeni sanayi ürünleri, zamanla yurt içi talebi genişletmiş ve bu şekilde söz konusu malların yurt içinde etkinbiçimde üretilmesine olanak sağlamıştır.f. Ekonomik Dinamizm:Dış ticaret sayesinde ülkeler birbirine yaklaşır, farklı ülkelerdeki tüketiciler diğerlerinindavranışlarından, ihtiyaçlarından, yaşayışlarından ve kullandıkları mallardan haberdar olurlar. Böylece yeniihtiyaçlar doğar, farklı kalitede mallar talep edilir ve ekonomik yapılanmada değişiklikler oluşur. Bütünbunlar ekonomiye dinamizm kazandırır, kaynakların daha iyi kullanılmasına ve tüketici refahının artmasınakatkıda bulunabilir.33