Ders Notu PDF Belgesi 1

ÖZET:♦ Bu bölümde standart iki ülkeli modeller üzerinde dış ticaretle ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerincelenmiştir. Büyümenin dış ticarete etkilerini göstermek için, iki temel kaynak olan faktör stokundakiartışlarla teknolojik yenilikler ayrı ayrı ele alınmıştır.♦ Normal koşullar altında, ekonomik büyüme ülke refahını yükseltir. Ancak büyük ülke varsayımı ve ticaretortaklarının statik koşullar altında bulunmaları durumunda belirli tipteki büyüme ticaret hadlerini ülkealeyhine değiştirir.♦ Dış ticaretin dinamik etkileri genellikle kalkınmayı hızlandırıcı niteliktedir. Ancak bugünkü az gelişmişülkeler için dış ticaretin kalkınmanın motoru olduğu görüşü eski geçerliliğini yitirmiştir.Dış Ticaret Politikası:I. Dış Ticaret Politikasının Amaçları:a. Dış ödeme dengesizliklerinin giderilmesi: Bu ülkelerde dış ticaret politikasının amacı, döviz gideridoğuran işlemlerin kısıtlanması ve döviz kazandırıcı işlemlerin özendirilmesi ile dış ticaret bilânçosuaçıklarının giderilmesine yöneliktir. Bu da ithalatı kısarak döviz tasarrufu sağlayarak uygulanır.b. Dış rekabetten korunma: Ülkeler dış piyasanın rekabetine dayanamayan yerli endüstrileri korumak içinithalatı sınırlandırma yoluna gidebilirler.c. Ekonomik kalkınma: Kalkınmakta olan ülkeler dış ticaret politikasını sanayileşme stratejilerinin bir aracıolarak kullanmaya çalışırlar. İthal ikamesi gibi içe dönük bir sanayileşme stratejisi izleyen ülkelerde, dışticaret politikasının ana amacı yerli endüstrilerin korunması iken, dışa açık politika uygulayanlarda amaç,ihracatın özendirilmesidir.d. Piyasa aksaklıklarının giderilmesi: İç ekonomide tekelci kuruluşların yaygınlaşması, üretimde kaynaketkinliğini bozar ve tüketicileri kalitesiz yerli mallara yüksek fiyat ödemek zorunluluğu ile karşı karşıyabırakabilirler. Bu durumda hükümet, gümrük tarifelerini veya öteki kısıtlamaları azaltarak iç piyasadarekabeti geliştirme yoluna gidebilir. Böylece monopollar kırılır, piyasa aksaklıkları ortadan kalkar vedolayısıyla kaynak dağılımında etkinlik artar.e. Ekonominin Liberalleştirilmesi: Günümüzde çoğu ülkelerde ekonomik politikaların ana amacı serbestpiyasa ekonomisini bütün kurum ve kuralları ile uygulamaktadır.f. İç ekonomik istikrarın sağlanması: Bilindiği gibi, iç ekonomik istikrarın bozulması, işsizlik veyaenflasyon şeklinde olur. Gümrük tarifeleri ve kotalar koyarak toplam talebi yabancı mallardan yerlimallara doğru kaydırır ve yerli üretimi artırmayı hedefleyebilirler. Ancak bu durumda karşı ülkeninihracatı azalacağı için, o ülkeye adeta işsizlik ihraç edilmiş olur.g. Hazineye gelir sağlamak: İthalat ve ihracat üzerine konulan bir takım vergiler özellikle az gelişmişülkelerde devlet hazinesi için önemli bir gelir kaynağı oluşturur.h. Dış piyasalarda monopol gücünden yararlanma: Bazen dış ticaret politikasının amacı, ihraç edilenmallarla ilgili olarak uluslararası piyasalarda monopolcu duruma geçmek düşüncesi olabilir. Bunun içinülke, tek üretici olduğu ürünlerin dışarıya satışına sınırlandırmalar koyar veya benzer malı üreten azsayıdaki öteki ülkelerle anlaşarak birlikte kartel kurma yoluna gidebilir.i. Otarşi: Otarşi, ekonomik bakımdan kendi kendine yeterlilik demektir. Dolayısıyla bu politikayıbenimseyen ülkelerde ticaret politikasının amacı dış dünya ile ekonomik bağların en düşük düzeyeindirilmesidir. Şurası bir gerçektir ki, ne kadar zengin olursa olsun bir ülkenin uzun dönemde tam birotarşik politika uygulaması olanak dışıdır. Çünkü uzun dönemli olarak ülkenin her türlü kaynağa veolanağa sahip olması gerçeklerle bağdaşmaz. Geçmişte Sovyetler Birliği ve Doğu Bloğu ülkeleri batılıkapitalist ülkelere karşı bu tür otarşik politikalar izlemişlerdi.j. Sosyal ve siyasal nedenler: Hükümetler bazen sosyal ve siyasal düşüncelerle bir üretici gurubunukayırmak istediklerinde o sektörle ilgili malların ithalinde alınan gümrük vergilerini yükseltirler. Tersine,eğer gelir dağılımının bire sınıf aleyhine değişmesi arzu ediliyorsa o endüstriler korunmaktanvazgeçilebilir.k. Dış politika amaçları: Dış ticaret politikası, izlenen dış politika ile yakından ilgilidir. Bu amaçla örneğin,dost ülkelere gümrük indirimleri şeklinde ticari ödüller verilirken diğerleri bu olanaktan yararlandırılmaz.Askeri bakımdan kritik kabul edilen bazı mamul, yarı mamul, hammadde veya teknolojilerin düşman34