Lamure Dergisi 11

İş Hayatında
Kadın Olmanın Zorlukları
Çeviri, Mustafa Öztürk
İş Hayatında Kadın Olmanın Zorlukları?1
Kadınlar hem bireysel yaşantılarında hem de mesleki hayatlarında
erkeklerin onların önüne çıkardığı ve ne olduğu bilinmeyen
engelleri aşmak zorundalar.
Cinsiyet eşitsizliği özellikle iş hayatında oldukça dikkat çekici
bir durumda bulunuyor. Bunun en belirgin noktalarından biri de
maaşlar konusunda, kadınlara halen erkek meslektaşlarına göre daha
az maaş ödeniyor. Hem özel hem de mesleki yaşantıları arasındaki
denge ile ilgili olarak da aynı durumun geçerli olduğunu gözlemlemekteyiz.
Birleşik Krallık’ta, gazetelerin zaman zaman ilk sayfalarında
bu konu ele alınıyor. İngiliz günlük gazetesi “The Guardian” son
zamanlarda mesleki alanda kadınların yaşadığı ayrımcılığın altını
çizdi. Benzer diplomaya sahip bir İngiliz hemşire mesleğinin ilk yılında
erkek meslektaşlarına kıyaslandığında daha az maaş almaktaydı.
Bunun tespit edilmesi ile en az bir çocuğa sahip erkek ve kadın
arasındaki maaş farkının neredeyse yüzde on dörtlere kadar çıkmış
olduğunun belirlenmesi ilginç bulunmuştu.
Brezilya’da “Plus 55” isimli internet sitesinin yapmış olduğu
araştırmaya göre söz konusu eşitsizlikler bu ülkede de devam ediyor.
Ülke başkanlığına Dilma Rousseff ’in getirilmesine rağmen kadınlar
ve erkeklerin maaşları kıyaslandığında, kadınların erkeklerin kazandığının
ancak yüzde altmış sekizi kadarını kazandığı ortaya çıkmış
bulunmakta.
Bu ayrımcılıkla savaşmak için “Financial Times” gazetesi muhabiri
Sarah O’Connor maaşların eşitsizliğinin sebepleri üzerinde daha
fazla inceleme yapılmasını talep ederken şunları söylüyor:
“Bu farklılığın neden kaynaklandığını ve buna nasıl bir çözüm
bulunacağını (ya da bulunmayacağını) ne zaman ortaya çıkaracağız.
Cinsiyetler arasındaki bu maaş farkı dile getirildiğinde ise işverenler
hemen şu tepkiyi veriyorlar: Lütfen maaş bordrolarınızı gösteriniz.”
Özel yaşam ve mesleki yaşamın birbiri ile barıştırılması
Hem anne olup hem de kariyerine devam etmesi bir kadın için
oldukça zor. Almanya’da erkekler ile kadınların ebeveynlik izni karşılaştırıldığında,
kadınların çocukları ile ilgilenmek için erkeklere
kıyasen doğumdan sonra dört misli daha fazla ebeveynlik izni kullandıklarını
ortaya koymuş. Kadınlar tarafından ebeveynlik izni için
alınan ortalama süre on üç ay, erkeklerde ise bu süre dört aydan daha
da az.
Avustralya’da yapılan bir araştırmaya göre ise iş hayatında duygusal
ilişki yaşanması durumu, hiyerarşide daha aşağı bir pozisyonda
bulunmalarından dolayı kadınlar için çok daha riskli bir durum
taşıyor. Bu araştırmayı yapan kişi RMIT de Melbourne Üniversitesinde
antropolog olarak ders veren Larissa Sandy. Kendisi bize konu
ile ilgili şu bilgileri aktarıyor:
Sahip olduğunuz cinsiyet Avustralyalı şirketlerin çoğunda yetkilerin
nasıl dağıtılacağını da belirlemektedir. Erkekler, kadınların üzerinde
sorumluluk ve güç kullanımı gerektiren tüm pozisyonların büyük
çoğunluğunu elinde tutuyor. İş hayatında yaşanan aşk ilişkileri bunun
sebebi, sonucu ve bu yetki ilişkilerinin mekanizması olabilir. Hatta bu
saydıklarımız bu şekilde yapılandırılıp biçimlendirilmiş olabilirler. Sahip
olduğumuz şirketler, erkekler için, onların arasında da elit kesime
ait olan erkekler düşünülerek tasarlanmıştır. Tarihsel sürece bakıldığında
da şirketlerin büyük çoğunluğunun erkekler tarafından domine
edilmiş olduğunu görürüz.”
Kadınlar lehine olan girişimler
Birçok hükümet, üniversite ve şirket bu eşitsizliklerle savaşmak
ve kadınlara yeni sorumluluklar verip onların kendilerini yenilemesi
için bazı programlar hazırladı.
Sektörde kadınlara yönelik işgücünü artırmak isteyen desteklere
örnek olarak Kanada, Avustralya ve İsrail’deki high-tech alanı gösterilebilir.
Burada söz konusu olan her şeyden önce yeni teknolojiler
alanında atılım yapmak isteyen birçok kadını engelleyen oto sansürü
kırmaktır. Kanada Kalkınma Bankası (BDC) yatırım şubesi kadınlar
tarafından yönetilen şirketlere 50 milyon dolar yatırım yapacağını
açıklamıştı. Şirket kuruluşu hizmetlerinde bulunan kuruluşlar kadınlar
tarafından getirilen projelere ulaşılmasını kolaylaştırıyorlar.
Blackbird Ventures şirketinin Avustralya Starmate programı, başlangıçta
var olan ve kadınların işe giriş yapmasını engelleyen bazı engeller
için seçme kriterlerini gözden geçirmeye karar verdi.
Starmate üyesi olan Samantha Wong için önyargılarla savaşmanın
bir yolu da şu olmalıdır:
“Kadınların erkekler tarafından bırakılan alanlarda şirket kurduklarını
düşünmemek gerekir, bu tamamen bilinçsizce ifade edilmiş
bir önyargıdır.”
Buna paralel olarak bazı hükümetler ise kadınlar tarafından şirket
kurulmasını desteklemektedirler. Belçika’da olduğu gibi, ülkenin
ekonomi bakanı Didier Gosuin, kadın girişimcilerin desteklenmesi
kararı almıştır. Ayrıca, şirket kurulumuna dâhil olan aktörler cinsiyet
sorunlarına oldukça duyarlıdırlar. Kadınların işletme, teknoloji,
mühendislik veya matematik gibi girişimcilikle ilgili eğitim kursları
almaları teşvik edilmektedir.
Bu kapsamda ticaret okulları, öğrenci profillerini çeşitlendirmek
adına kadına yönelik teşviklerde bulunuyorlar. Örneğin Edimbourg
Üniversitesi, adayları desteklemek için kabul süreci boyunca
bir ilişki yöneticisini işe aldı ve kadınlar için burs finansmanı planları
hazırladı. Aynı zamanda, programı öğrenmesi için daha fazla iş
kadını istihdam edildi. Bu kişilerin de öğrencilerin kendilerini takip
etmesi adına birer örnek teşkil etmeleri gerekir.
Pierre Delbosc
1 https://www.courrierinternational.com/article/travail-quelles-difficultes-pour-les-femmes-dans-lentreprise-et-quelles-solutions
(Quelles difficultés
pour les femmes dans l’entreprise...Et quelles solutions?
Fransızcadan Tercüme edilmiştir.
51