MONOGRAFIA Praktyczna chromatografia jonowa

4.3.8 Doświadczenie 15 – Fluorki w paście do zębów
Pasty do zębów produkuje się z różnych składników. Są to:
• Woda - od 30 do 40%
• Substancje czyszczące - są to nierozpuszczalne związki nieorganiczne, które wzmacniają czyszczące
działanie szczoteczki do zębów. Wielkość ich cząsteczek jest < 15µm. Zwykle stosowanymi
substancjami czyszczącymi są: Al2O3, CaCO3, CaHPO4*2H2O, SiO2*H2O, glinokrzemian sodowy.
• Fluorki - zwiększają odporność emalii zębowej na atak kwasów pochodzących z płytki bakteryjnej.
Fluorki powodują także, że możliwa jest mineralizacja emalii zębowej (nieorganiczna część emalii
zębowej składa się głównie fosforanu wapnia, hydroksyapatytu, węglanu wapnia, fosforanu magnezu,
fluorku wapnia i chlorku wapnia). Oznacza to, że fluorki są istotne w zapobieganiu próchnicy.
Najczęściej stosowanymi związkami fluorowymi są fluorek sodu, jednofluorofosforan sodu oraz
czwartorzędowe fluorki amonu, które zawierają także wolne atomy fluoru. W niektórych krajach fluorki
dodawane są do wody do picia.
monofluorofosforan sodu
• Substancje powierzchniowo czynne (np. siarczan sodowo laurylowy) - obniżają napięcie
powierzchniowe i pomagają równomiernie rozprowadzić pastę do zębów. Zwiększają także efekty
czyszczące, szczególnie w miejscach, które są trudne do osiągnięcia szczoteczką do zębów.
Innymi składnikami past do zębów są np.:
• Nawilżacze (np. gliceryna, sorbit, glikol polietylenowy) - polepszają stabilność w niskich temperaturach
i zapobiegają wysychaniu.
• Substancje wiążące i zagęszczające (np. karboksymetyloceluloza sodowa) - zapobiegają rozdziałowi
na fazę ciekłą i stałą.
• Środki słodzące (np. sacharyna sodowa) - polepszają smak pasty do zębów.
• Środki konserwujące (np. kwas 4-hydroksybenzoesowy) - są stosowane do zabezpieczenia pasty do
zębów przed rozkładem bakteryjnym.
• Substancje aromatyczne - są dodawane zarówno w celu zwiększenia akceptowalności pasty do
zębów, jak i odczucia higieny. Zawierają one olejek mięty pieprzowej, mentol, olejek anyżowy, olejek
eukaliptusowy, olejki aromatyczne, olejek cytrusowy.
Analiza pasty do zębów metodą chromatografii jonowej określa łączną zawartość fluorków pochodzących z
fluorku sodu oraz z monofluorofosforanu sodu.
Uwagi
Cytrynian wymywa się z kolumny Metrosep Anion Dual 1 (3 x 150 mm) dopiero po ok. 90 min. Aby
sprawdzić, czy cytrynian jest obecny w paście do zębów, w Doświadczeniu 15a korzysta się z zestawu z
przedkolumną Metrosep Anion Dual 1 (6.1006.030) zamiast kolumny rozdzielającej Metrosep Anion Dual 1.
118 Monografia Metrohm’a