MONOGRAFIA Praktyczna chromatografia jonowa

2 Wstęp
Zawsze wyzwaniem jest badanie rzeczy, które nie odsłaniają się bezpośrednio. Przyczyny tego zmieniają
się od prostej ciekawości do rzeczywistej konieczności przetrwania. Jest wiele różnych dróg dla spojrzenia
poza zasłony. Najprostszym sposobem jest wykorzystanie zmysłów człowieka: słuchu, dotyku, zapachu,
smaku i wzroku. Dawno temu alchemicy lubili posługiwać się tymi pięcioma zmysłami. Dlatego dzisiaj
kwasy smakują kwaśno, a nazwa bromu pochodzi od greckiego „bromos”, czyli cuchnący. Dla
nieuzbrojonego oka chrom wydaje się być barwny, ponieważ „chroma”, z historyczno- lingwistycznego
punktu widzenia jest tym samym, co kolor. Alchemicy wyrażali także swoje uczucia obelgami takimi jak: „ty
koboldzie” na kobalt, którego obecność sprawiała naszym przodkom duże trudności podczas produkcji
żelaza.
Wielu pojedynczych rzeczy nie można zobaczyć bezpośrednio. Są one albo zbyt dokładnie wymieszane,
lub ludzkie zmysły nie mogą ich doświadczyć bezpośrednio. Mówimy o jonach, tych obdarzonych
ładunkiem atomach lub cząsteczkach, które są integralną częścią praktycznie całej żyjącej i martwej
materii. Jony są odpowiedzialne za przesyłanie informacji wzdłuż nerwów, za zabezpieczanie procesów
trawienia, za zapewnianie prawidłowego ciśnienia krwi oraz wystarczającej ilości tlenu we krwi. Jony
przenoszą sole do morza, kontrolują nasze pragnienie, a składniki jonowe są używano jako pożywienie
przez wszystkie żyjące organizmy – od bakterii do istot ludzkich.
Wiedza o rodzaju i ilości jonów znajdujących się w środowisku pomaga nam zrozumieć zależności
biochemiczne i ekologiczne. Jeśli znane są stężenia jonów w produktach żywnościowych, to dostarczają
nam informacji czy żywność ta jest bezpieczna do spożycia.
Istnieje wiele sposobów oznaczenia jakościowego jonów (ich rodzaju) lub ilościowego (ich ilości). Każda
część informacji jest ważna. Jedną z metod stosowanych do uzyskania takich informacji jest
chromatografia jonowa. Chromatografia w zasadzie oznacza „pisanie kolorem”. W analizie tradycyjnej
oznacza to rozdział substancji ze względu na ich barwę oraz ich oznaczanie na podstawie obserwacji
wizualnych. Chociaż nie wszystkie jony są charakteryzowane przez widzialne barwy, to termin ten utrzymał
się. Obecnie stosowane są jednak inne metody oznaczania.
Chromatografia jonowa jest jednym z członków dużej rodziny metod chromatograficznych. Może być ona
stosowana – by określić to bardzo prosto – do oznaczania wszystkich jonów, które niosą jeden lub dwa
ładunki. W przeszłości chromatografia jonowa lub „IC” bywała bardzo kosztowną metodą, obecnie jest o
wiele bardziej dostępna cenowo. To właśnie jest przyczyną, dlaczego rozwinęła się w uniwersalne
i potężne narzędzie analityczne, które jest łatwe do stosowania.
Monografia „Praktyczna chromatografia jonowa” pokaże, że IC jest nie tylko abstrakcyjną formą analityczną
ale może także dostarczyć szybkich odpowiedzi na tak zwyczajne codzienne problemy jak: Czy woda do
picia nadaje się do karmienia niemowląt ? Ile azotanów znajduje się w szpinaku ? Dlaczego wnętrze pralki
pokrywa się kamieniem ? Czy ścieki powodują zanieczyszczenie środowiska ? Ponieważ dokładna
praktyczna praca analityczna jest prawie niemożliwa bez podstaw teoretycznych, to monografia ta zawiera
także szczegółowe informacje w oddzielnej części teoretycznej.
„Praktyczna chromatografia jonowa” zamierza nie tylko zapoznać czytelnika z wiedzą o podstawowych
zasadach IC, lecz także z przeglądem ogólnych zasad chromatograficznych. A chromatografia może zrobić
ogromnie dużo: zaspokaja naukową ciekawość i zapewnia zdrowe przeżycie w zanieczyszczonym
środowisku.
6 Monografia Metrohm’a