MONOGRAFIA Praktyczna chromatografia jonowa

Ponieważ w równaniu 41 wyrażenia w nawiasach są zawsze mniejsze od jedności, nachylenie wykresu
log-log jest zawsze mniejsze, niż można by przypuszczać z prostego modelu retencji. W obecnych
zastosowaniach, model odznacza się dobrą zgodnością z danymi doświadczalnymi. Jednakże postać
opisana powyżej nie może być zastosowana dla zasadowych systemów elucyjnych.
3.4.2 Modele retencji w chromatografii kationów
Chromatografię kationów należy podzielić na dwie grupy modeli retencji. Jedna grupa jest związana z
kationami metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych jako analitami, i wymaga tylko jednego systemu
elucji opartego na przemieszczeniu izojonowym. W tym przypadku faza stacjonarna posiada grupy
kwasów karboksylowych jako grupy funkcyjne. Podczas rozdziału jonów metali z dwoma lub więcej
ładunkami ważne jest zastosowanie odczynnika kompleksującego; jego wpływ na retencję opisano
poniżej.
Modele retencji dla eluentów z jednym kationem
Objaśnienia przedstawione w części „Modele retencji dla eluentów z jednym anionem” stosują się
analogicznie dla chromatografii kationów z elucją przez przemieszczenie izojonowe. W praktyce jest to
istotne dla oznaczania metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, jonu amonowego oraz amin o
krótkich łańcuchach. Poza H + stosowane są kationy organiczne, takie jak kwas 2,3-diaminopropionowy
(DAP), w roli kationów eluentu, w połączeniu z rozcieńczonym kwasem solnym. W zależności od
ustalonego pH eluentu DAP jest obecny w formach jonowych (1) i (2) (Rys. 11). Po supresji uzyskuje się
postać zwitterjonową (3), która nie posiada własnego przewodnictwa.
Praktyczna Chromatografia Jonowa 27
(41)
Rys. 11. Formy jonowe
kwasu diaminopropionowego
Model retencji dla elucji w obecności odczynników kompleksujących
W chromatografii kationów eluenty, które zawierają odczynnik kompleksujący w dodatku do kationu
eluentu E n+ , wykorzystuje się do rozdziału jonów metali alkalicznych, metali przejściowych i metali
ciężkich. Stosowanymi odczynnikami kompleksującymi są głównie kwasy dwukarboksylowe H2L, takie jak:
kwas winowy, kwas szczawiowy, kwas cytrynowy, a także kwas pirydynodwukarboksylowy. Anality tworzą
kompleksy o różnych trwałościach z anionami odczynników kompleksujących HL - i L 2- ; różnią się także ich
stechiometrie. W wyniku procesu kompleksowania obniża się ładunek efektywny, tzn. ładunek analitu
obecny przez średni okres czasu. Ponieważ występuje to w zgodzie z kinetyką tworzenia kompleksu i
stałymi trwałości kompleksów, więc zwiększają się różnice w selektywności oraz staje się możliwy rozdział
nawet podobnych analitów. Oprócz wymiany jonowej o rozdziale jonów metali obdarzonych większymi
ładunkami decyduje tworzenie kompleksów.