FjÃ¶lskyldubÃ¦tur Ã¡ Ãslandi FjÃ¡rstuÃ°ningur vegna framfÃ¦rslu barna ...

More documents

Recommendations

Info

28 Tafla 3.6: Yfirlit yfir allar barnatengdar greiðslur sem ríkið greiðir eða tryggir árið 2010. Sértækum greiðslum sem ætlaðar eru til að mæta sérstökum útgjöldum er sleppt. 1 Mæðra og Tegund bóta Barnabætur Meðlag feðralaun Hver ákveður fjárhæðir Hverjir fá bæturnar Alþingi Allir foreldrar, bætur hærri hjá einst. Fél. og tr. og Dómsm. ráðherra Einstæðir foreldrar Fél. og tr. ráðherra Einstæðir Foreldrar Barnalífeyrir Fél. og tr. ráðherra Fél. og tr. ráðherra Námslán 2 Stjórn LÍN Atvinnuleysisbætur Húsaleigubætur Fél. og tr. ráðherra og sveitastj. Vaxtabætur Alþingi Lífeyrisþegar o.fl. 3 Atvinnulausir Námsmenn Leigjendur Eigendur fasteigna, einungis til einst. foreldrar Tekjutengt Já 4 Já Já Já Skattskylt Já Já Eignatengt Já Já Breytilegt eftir barnafjölda 5 + + (að 3. barni) Breytilegt eftir aldri (við 7 ára aldur) Þarf að sækja um sérstaklega Já Já Já Já Já Já Greitt til aldurs 18 18 18 18/21 18 18 18 18 Óskert upphæð einst. foreldra, % af lágtekjumörkum 6 11.9% 12.1%7 1.1% 8 12.1% 2.0% 10 14.0% 7.9% 3.3% Óskert upphæð hjóna, % af lágtekjumörkum 6 8.1% - - 24.3%9 4.0% 9,10 25.2% 9 7.9% - 1 Meðlag er fjármagnað af ríkinu en tryggir hins vegar að lágmarksmeðlag sé greitt. 2 Námslán eru lán, þegar allt er talið eru lánin að 52% fjármögnuð af ríkinu. 3 Einnig greitt ef annað foreldrið er látið og þegar barn er ófeðrað. 4 Hluti bótanna er þó ótekjutengdur, þ.e. viðbót fyrir börn yngri en 7 ára. 5 Hér er vísað til upphæð bótanna á hvert barn, + merkir að bætur hækka með barnafjölda og að bæturnar lækki með barnafjölda. 6 Bætur fyrir fyrsta barnið, nema annað sé tekið fram. Lágtekjumörk eru skilgreind af Hagstofunni sem 60% af miðgildi ráðstöfunartekna á neyslueiningu (Hagstofa Íslands, 2010b). Mörkin eru uppfærð með hækkun launavísitölunnar frá janúar 2008 til janúar 2010 þar sem nýjustu tölur Hagstofunnar vísa til ársins 2008. 7 Hér er vísað til lágmarks meðlags. 8 Meðaltal launanna fyrir tvö börn, notast er við tölur eftir skatt. 9 Miðað er við að báðir foreldrar fái tilteknar bætur, greiðslurnar skiptast í tvennt þar sem einungis annað foreldri fær tilteknar greiðslur. 10 Bætur eru eftir skatt.
Einstakar tegundir bóta og annarra greiðslna lúta að mismunandi stjórnun og stefnu. Þeim getur verið stýrt úr mismunandi ráðuneytum og ákvörðun á fjárhæðum og fyrirkomulagi þeirra getur verið með mjög mismunandi hætti. Sumt veltir á ákvörðunum ráðherra, annað á lagasetningu alþingis og enn annað á skipuðum nefndum. Þannig setur Félags- og tryggingamálaráðherra reglugerðir sem ákvarða fjárhæðir fyrir fimm af átta greiðslunum sem tilteknar eru í töflu 3.6. Meðlagið veltir þó einnig á viðmiðum sem Dómsmála- og mannréttindaráðherra setur en þó einnig á samkomulagi foreldra og sýslumanni. Einnig ákvarðast húsaleigubætur af sveitastjórnum þar sem þær geta sett hærri bætur en Félags- og tryggingamálaráðherra ákveður. Alþingi setur fjárhæðir barna- og vaxtabóta við fjárlög hvert ár. Stjórn LÍN, sem menntamálaráðherra setur að stærstum hluta, ákvarðar fjárhæðir námslána á ári hverju. Það má því segja að það sé kerfislægt að ekki sé samræmd heildarstefna á þessu sviði þar sem ákvarðanir um fjárhæðir eru á höndum margra aðila. Það skal þó tekið fram að þó ákvarðanir bóta og annarra greiðslna liggi á mörgum stöðum þá er það á herðum Alþingis að setja lög um bætur og því kemur stefnumörkun þaðan að miklu leyti. Tafla 3.6 sýnir upphæð bótanna sem hlutfall af lágtekjumörkum fyrir fyrsta barnið, bæði hjá einstæðum foreldrum og hjónum (sjá neðstu tvær raðir). Samkvæmt skilgreiningu Hagstofunnar eru lágtekjumörk fyrir hvert barn 30% af lágtekjumörkum fullorðins. Þannig þyrftu bætur að vera 30% af lágtekjumörkum eigi þær að tryggja lágmarksframfærslu fyrir barnið, skv. skilgreiningu Hagstofunnar. Sjá má að nánast allir bótaflokkar eru nokkuð lægri heldur en lágtekjumörkin. Þegar einstaka bætur eru lagðar saman geta óskertar bætur aftur á móti náð 30% af lágtekjumörkum. Þannig fær einstætt foreldri í leiguhúsnæði 31,9% af lágtekjumörkum (séu bæturnar allar óskertar). Barnabætur eru 11,9% af lágtekjumörkum, meðlagið 12,1% og húsaleigubætur 7,9% (samtals 31,9%). Hjá einstæðu foreldri í eigin húsnæði eru greiðslurnar rétt undir 30% af lágtekjumörkum, eða 28,4%. Hjá einstæðum foreldrum tryggir bótakerfið því að foreldrar fái a.m.k. 28% af lágtekjumörkum, þegar tekjur eru undir skerðingarmörkum. Það er þó víðs fjarri að hliðstætt hlutfall náist hjá hjónum og sambúðarfólki. Það er einna helst þegar foreldrar hafa báðir rétt á barnalífeyri eða fá bæði full námslán frá lánasjóðnum (hér er þó um fremur óalgengar samsetningar að ræða). Heildarkerfi fjárstuðnings vegna framfærslu barna hér á landi er samansett úr alls átta tegundum bóta og annarra greiðslna. Heildarstuðningurinn veltur á mjög mörgum þáttum sem snúa að aðstæðum foreldra. Kostur við slíkt fyrirkomulag er að hægt er að beina þörfinni til þeirra foreldra sem líklegri eru til þess að hafa meiri þörf á henni. Gallinn er sá að kerfi sem byggir á alls átta flokkum og alls fimm aðilum sem ákvarða fjárhæðir getur skapað flókið og ógagnsætt kerfi. Til þess að gera heildarkerfi fjárstuðnings hér á landi góð skil þarf því að taka dæmi um fjárstuðning milli mismunandi samsetninga barnafjölskyldna. Það er gert í næsta kafla. 29
Page 1 and 2: Fjölskyldubætur á Íslandi Fjár
Page 3 and 4: Útdráttur Í dag eru alls átta b
Page 5 and 6: Mikilvægar spurningar sem vakna í
Page 7 and 8: Efnisyfirlit 1 INNGANGUR...........
Page 9 and 10: 1 Inngangur Markmið þessarar ský
Page 11 and 12: Takmarkaða réttindakerfið einken
Page 13 and 14: 4. Minnka kynjaójöfnuð: Barnabæ
Page 15 and 16: Þegar talað er um að auka skilvi
Page 17 and 18: aldurssamsetning, myndu ekki hafa m
Page 19 and 20: þegar einungis ein fyrirvinna er
Page 21 and 22: Barnabætur í þús. kr. nokkuð h
Page 23 and 24: Meðlag á hvert barn á mánuði
Page 25 and 26: þrepaskiptu skattkerfi, þ.e. þeg
Page 27 and 28: 3.3.2 Námslán Nemendur sem stunda
Page 29 and 30: íbúar landsins búa í sveitarfé
Page 31 and 32: slíkar greiðslur. Þar sem nokkur
Page 33 and 34: Húsaleigubætur á mánuð í þú
Page 35: Hjá hjónum og sambúðarfólki er
Page 39 and 40: almennum vinnumarkaði fyrir neðri
Page 41 and 42: Hjá foreldrum sem eru utan vinnuma
Page 43 and 44: Greiðslur í þús. kr. á mánuð
Page 45 and 46: Greiðslur í þús. kr. á mánuð
Page 47 and 48: Fjárstuðningur á mánuð í þú
Page 49 and 50: Fjárstuðningur á mánuði í þ
Page 51 and 52: Annað barnið Fyrsta barnið 4.1.4
Page 53 and 54: Fjárstuðningur mánuð í þús.
Page 55 and 56: Fjárastuðningur á mánuð í þ
Page 61 and 62: Hjón, 1 fyrirv. Hjón, 0 fyrirv. E
Page 63 and 64: 5 Alþjóðlegur samanburður Í þ
Page 65 and 66: Norðurlöndin auk Ungverjalands er
Page 67 and 68: Ofantaldar forsendur eru í öllum
Page 69 and 70: Fjárstuðningur sem % af verkamanl
Page 71 and 72: Fjárstuðningur sem % af verkamanl
Page 73 and 74: Tafla 5.4: Fjárstuðningur vegna f
Page 75 and 76: 5.3 Barnafátækt Einn af mælikvö
Page 77 and 78: 5.4 Samantekt Í stuttu máli sagt,
Page 79 and 80: mjög breytilegur eftir aðstæðum
Page 81 and 82: Viðauki 1 - Gögn um foreldra á v
Page 83 and 84: Tafla V.1.9: Hjón, bæði með tek
Page 85 and 86: Tafla V.2.4: Einstæðir foreldrar
Page 87 and 88:
Heimildaskrá Akerlof, G. A. (1978)
Page 89 and 90:
Equal Rights to Earn and Care (bls.
Page 91:
Stefán Ólafsson (1999). Íslenska
show all

FjÃ¶lskyldubÃ¦tur Ã¡ Ãslandi FjÃ¡rstuÃ°ningur vegna framfÃ¦rslu barna ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

FjÃ¶lskyldubÃ¦tur Ã¡ Ãslandi FjÃ¡rstuÃ°ningur vegna framfÃ¦rslu barna ...