Fjölskyldubætur á Íslandi Fjárstuðningur vegna framfærslu barna ...

Fyrsta barnið
Annað barnið
foreldrum utan vinnumarkaðar þegar meðlaginu er sleppt sýnir að lítill munur
er á fjárstuðningnum. Það sýnir að þegar foreldrar geta ekki aflað tekna gerir
opinber stuðningur ekki greinarmun á fjölskyldugerð. Athyglisvert er að
fjárstuðningurinn er talsvert meiri hjá hjónum en einstæðum foreldrum sem
eru lífeyrisþegar. 31
Í töflu 4.7 má sjá nokkuð afgerandi mynstur eftir aðstöðum foreldra.
Þannig er minnstur munur á fjárstuðningi hjóna og einstæðra foreldra sem eru
með lífeyri. Næst minnstur er munurinn hjá námsmönnum og mestur er hann
hjá atvinnulausum. Þannig er minni áhersla á fjárstuðning atvinnulausra hjóna
en hjóna sem eru lífeyrisþegar eða í námi. Í lögum sem kveða á um greiðslur
(sjá 3. kafla) er ekki kveðið á um ástæður þess að áherslur séu jafn
breytilegar og raun ber vitni milli einstakra hópa.
Í töflu 4.7 er lítill munur á því hvort foreldrar séu með eitt barn eða fjögur.
Hið sama á við um þegar foreldrar eru með tvö eða þrjú börn á framfæri (ekki
sýnt í töflunni). Sé taflan borin saman við hliðstæða töflu fyrir foreldra á
vinnumarkaðnum (tafla 4.5) kemur í ljós að munur fjárstuðnings milli hjóna og
einstæðra foreldra er talsvert meiri hjá foreldrum sem eru á vinnumarkaðnum.
Tafla 4.7. Samanburður fjárstuðnings hjóna og einstæðra foreldra.
Hlutfall fjárstuðnings hjóna af fjárstuðningi einstæðra foreldra (%).
Í leigu Í eigu Í leigu Í eigu Í leigu Í eigu Í leigu Í eigu
Atvinnulausir
(ekki rétt á
atvl.b.)
Atvinnulausir
(rétt á atvl.b.)
Námsmenn
Lífeyrisþegar
Engin fyrirvinna 47% 26% 54% 38% 74% 64% 90% 80%
Ein fyrivinna - - 22% 26% 35% 38% 41% 45%
Engin fyrirvinna
76% 47% 84% 65% 94% 85% 125% 116%
(án meðlags)
Ein fyrirvinna
(án meðlags)
- - 35% 44% 44% 50% 56% 66%
Engin fyrirvinna 42% 32% 50% 50% 69% 69% 93% 93%
Ein fyrirvinna - - 24% 28% 44% 39% 47% 51%
Engin fyrirvinna
(án meðlags)
Ein fyrirvinna
(án meðlags)
69% 59% 80% 78% 89% 88% 133% 138%
- - 39% 50% 57% 52% 67% 77%
Næst verður vikið að vægi fjárstuðnings á hvert barn, þ.e. hver munur
fjárstuðnings á hvert barn sé. Í töflu 4.8 er vægi fyrir fyrsta til fjórða barn sýnt,
þar er hlutfall fjárstuðnings fyrir hvert barn reiknað sem hlutfall fjárstuðnings
fyrsta barns. Þar af leiðandi er hlutfallið 1,00 fyrir fyrsta barnið. Fyrir flest
dæmi sem sýnd eru í töflunni minnkar vægi eftir því sem börnum fjölgar. Fyrir
suma foreldra helst fjárstuðningurinn í stað eða eykst lítillega, þetta á einkum
við hjá foreldrum í eigin húsnæði, sérstaklega hjá hjónum og sambúðarfólki.
Þróun fjárstuðnings eftir fjölda barna á heimilinu er því fremur
tilviljunarkenndur. Hann lækkar eftir barnafjölda í mörgum tilvikum en hækkar í
öðrum tilvikum.
31 Ekki var tekið dæmi af foreldrum þar sem annað foreldri var með fjárhagsaðstoð og hitt
vinnandi. Ástæðan er sú að fjárhagsaðstoð er veitt til fjölskyldna en ekki einstaklinga. Þannig
myndu hjón með eina fyrirvinnu líklega eiga lítinn sem engan rétt á fjárhagsaðstoð.
52