Fjölskyldubætur á Íslandi Fjárstuðningur vegna framfærslu barna ...

5.4 Samantekt
Í stuttu máli sagt, þá er fjárstuðningur vegna framfærslu barna (child benefit
packages) fremur lágur á Íslandi í alþjóðlegum samanburði. Hjón og
sambúðarfólki eru með lægri fjárstuðning en gerist meðal margra annarra
vestrænna þjóða. Fjárstuðningur við einstæðra foreldra hér á landi er að
jafnaði nær því sem gengur og gerist í grannríkjunum. Það virðist því vera
lögð meiri áhersla á fjárstuðning við einstæða foreldra en hjón hér á landi.
Einnig er lágtekjumiðun fjárstuðningsins nokkuð meiri hér en hjá öðrum
Evrópuþjóðum. Lágtekjumiðun er hins vegar nokkuð algeng í engilsaxnesku
löndunum. Ísland líkist þeim því hvað það varðar. Undantekningin á því er
hins vegar að þeir allra tekjulægstu (t.d. atvinnulausir) og þeir tekjulausu fá
umtalsvert minni stuðning hér á landi en í öðrum vestrænum löndum.
Í samanburðarrannsóknum á velferðarkerfinu er þekkt að hjá
skandinavísku þjóðunum eru réttindi og örlæti opinberra greiðslna að sumu
leyti hvað mest meðal vestrænna þjóða (Stefán Ólafsson, 1999). Niðurstöður
úr þessum kafla, og annarra svipaðra rannsókna (sjá t.d. Bradshaw o.fl.,
1993; Bradshaw og Finch, 2002), er að þetta eigi þó ekki við um fjárstuðning
vegna framfærslu barna. Á Norðurlöndunum eru útgjöld til fjölskyldumála aftur
á móti með þeim hæstu meðal vestrænna ríkja. Útgjöld þeirra á því sviði hafa
einkum farið í niðurgreidda þjónustu, t.d. dagvistun, og örlátt
fæðingarorlofskerfi í stað þess að greiða háar barnabætur.
Þótt fjárstuðningur vegna framfærslu barna hér á landi, og á
Norðurlöndunum, sé nálægt meðallagi í samaburði við margar aðrar þjóðir, þá
er umfang barnafátæktar lægst þar meðal vestrænna þjóða. Ekki liggur þó
fyrir hvaða hlutverk fjárstuðningur vegna framfærslu barna spilar í þessu
samhengi hér á landi. Atvinnuþátttaka foreldra virðist hjálpa mörgum upp úr
fátækt á Norðurlöndunum, ekki síst hér á landi.
69