Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DUSZA W SYSTEMACH INDYJSKICH '727<br />
dharrn~ przyczynowo nieuwarunkowanq (co juz rnogloby dotyczyc<br />
bytu ahsolutneg'O).<br />
Ale wszystkie szkoly hinajanistyczne w tyrn si~ zgadzajq, ze<br />
nirW:ana, ostateczny cel kdlriery buddyjskiej, jest dharmq przyczynowo<br />
nieuwarunkowanq 11. Teksty hinajanistyczne .0dn'Oszq do ni.rwany<br />
takie wypowiedzi, kt6re dotyczq Ibytu absolutnego. Wedlug<br />
kanonu paHj.skiego, IlIp. Udiina, 8, 1- 4. nirwana nie rna poczqtku,<br />
powstawania i przernijania; jest nienaroclzona (ajala), niepowstala<br />
(abhiila). nieuczyruiona (akala). nieuwarunkowana przyczynowo<br />
(asarn k hala). jest .spoczynkiem bez ruchu, koncern wszelkiego cierpienia.<br />
Tek·~ty przedst.awi-ajq nirwan~ obrazowo, np. jako blogq<br />
wysp~ 'na rnorzu sansary; ale wlasciwie nirwana jest. zupelnie rozna<br />
od swiata, jest nihil w por6wnaniu ze swiatem, bo nie rna dla n'iej<br />
ernpirycznyoh r ownowaznikow; z drugiej strony nirwana nde jest<br />
nihil. Teg·o rodzaju wypoWliedzi moglyby si~ odnosic do teg·o, co nazywarny<br />
bytem atbsolutnyrn w ·sobie sarnyrn. Jakkolwiek jest, 0 tyrn<br />
proszE: pamli~tac, ze teksty buddyjskie nie przedstawiajq nirwany<br />
jako przyczyny wylaniajqcej z siebie sW'ja·t (= dharrny kontyngentne)<br />
oj nie uosaooajq jej. Zresztq hlnayana jest ty,lko rnetodq, karierq<br />
wyzwoleni·a.<br />
b. W ·systernach rnahajany<br />
rue tylko nie przyjmuje si~ rzeczywistosoi substa'llcji, ale i iIzeczywistosci<br />
samych dllarrn, rzeczywistosci 'kh zaleznego powstawania,<br />
konsekwentnie rzeczywislosci swiata. Mahajana przyjrnuje teori~<br />
dwu prawd: prawdy wyzszej, absolutnej, wedrug ktorej swiat nie<br />
istnieje, jest iluzjq, i pr.awdyniiszej, zycia prakty.cznego, wedlug<br />
kt6rej swiat istnieje. Ale mahajana jest przeciez i filozonq, wi~c<br />
rnusi przyjqc istnienie czegos rzeczywistego: 'rzeczywiscie istnieje<br />
byt absolutny, jedna rzeczY'wistGsc bezwzgl~dna, ktorej wiasciwie<br />
nie rnoina niczym pozytywnie okres'lic. , I<br />
Jak si~ :b~dzie przedstawialo zagadnienie duszy w rnahajanie?<br />
~o, co nazywarny duszq, poj~tq nawet jako potak dharrn, jest wedlug<br />
wyiszej, abs·olutnej wiedzy i'1uzjq, jak iluzjq jest zaleine powstawanie,<br />
caly ;l{]QIowrot widelen, Jak w h'inajanie rzeczywisty<br />
kolo'dr6t wcielen nie rna pocz qif.ku, jest odwieczny, tak w rnahajanie<br />
iluzja sansary jest odwieczna.<br />
11 W przedstawieniu nauki szk61 buddyjskich 0 dharmach nieuwarunkowanych<br />
przyczynowo opieram si~ na studium Andre Bar e a u<br />
L'Absolu en Philosophie bouddhique, Faris 1951 - nie bezposrednio, bo<br />
to dzielo nie jest mi na razie dost~pne, ale przez G 1 a sen a p p a, DeT<br />
Buddhismus und Gottesidee, 1954.
Change language