Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ERA PPZEMIAN <br />
LUDWIK DEMBI1'iJSKI<br />
SPOLECZNOSC MIEDZYNARODOW A<br />
W FJLOZOFII I W RZECZYWISTOSCI<br />
I<br />
Tolus orbis aJiquando esl una Respublica - "caly swiat jest w ja<br />
Ids spos6b jednq republikq", iwierdzH z poczqtkiem XVI wieku wybitny<br />
teolog hiszpanski, dominikanin, Francisco de Vitoria. Po<br />
uplywie 400 lat to twie'fdzenie wydaje si~ nam r6wnie, jezeli nie<br />
bardziej ryzykowne i dalekie od rzeczywistosci politycznej, niz na<br />
poczqtku wiek6w nowozytnych. Chociaz w ciqgu ostatnich pi~cdziesi~<br />
·ciu tat wsp61praca mi~dzynawdowa poczynila znaczne post~py,<br />
chociaz obecna Organizacja Na,rod6w Zjednoczonych jest juz<br />
drugq z kolei swiatowq organizacjq pou,tycznq, to jednak nie zdalalismy<br />
si~ wyzwolic oct grozby wojny, b~dqcej najjaskrawszym<br />
przejawem anarchii panujqcej w lonie spolecznosci mi~dzyr..arodowej,<br />
anarchii, kt6ra jest zaprzeczeniem ladu "republiki", dostrzeganej<br />
przez Vitori~.<br />
Pami~tajmy jednak, ze Vitoria byl teologiem i filozofem, a nie<br />
socjolog·iem czy prawnikiem. DlaJtego cala jego doktryna spoleczna<br />
jest doktrynq filozoficznq, s 'i~gajqcq do najgl~bszych podstaw ludzkich<br />
spolecznosci, do norm wyrytych w naturze ludzkiej, kt6re<br />
powinny rzitdzic wspol:i:yciem. Stqcl twierdzenia zawarle w jego<br />
doktrynie politycznej, zbudowanej na bazie nauki sw. Tomasza<br />
z Akwinu, a rozwdni~tej po nim przez cale pok-oleni,a fi1ozof6w, nie<br />
Sq bezposrednio sprawdzalne za posrednictwem nauk badajqcych<br />
'i opisujqcych przejawy zycia spolecznego, czyli tzw. nauk spole.cznych.<br />
Mimo Ito zwiqzek mi~dzy fBozofi q a naukami spolecznymi i stnieje<br />
niewqtpliwie. Nie wclajqc si~ w rozwazania metodologiczne, poprzestanmy<br />
na stwie'rdzeniu, ze zwiqzek ten polega na zestawianiu i por6wnywaniu<br />
wynikow obserwarcji zyda spolecznego i sformulowanych<br />
na tej podstawie 'wniosk6w z itezami filozrofii spolecznej. OperacJa<br />
ta pozwala stwierdzic, czy i w jakim stopniu zasady formulo<br />
<strong>Znak</strong>- 5
Change language