Ministarstvo finansija Crne Gore Oktobar ... - Vlada Crne Gore

g oktobar - decembar 2009. g Bilten Mi nis tar stva fi nan si ja Cr ne Go reNeophodan institucionalni okvirPored glavnih nosilaca procesa - Nacionalnog IPA koordinatora (NIPAC), Ovlašćenog predstavnika Vlade za akreditaciju (CAO),Nacionalnog službenika za ovjeravanje (NAO), Nacionalnog fonda, Revizorskog tijela, koji su već imenovani i osnovani, jer je njihovopostojanje neophodno i za prve dvije IPA komponente, prema Uredbi o sprovođenju IPA, zemlja koja se priprema za korišćenjeIII i IV komponente treba da imenuje i Strateškog koordinatora za ove dvije komponente.Vodeći se činjenicom da je Strateški koordinator odgovoran za izradu Straškog okvira pod nadležnošću NIPAC-a, oktobra2009. godine je imenovan pomoćnik ministra za Evropske integracije na ovu poziciju.Što se tiče Operativne strukture, ona je znatno izmijenjena u odnosu na Operativne strukture koje se formiraju za I i IIIPA komponentu. Operativnu strukturu čine: ministarstvo nadležno za određeni Operativni program, kao i ministarstva/agencijezadužene za određeni prioritet/mjeru, kao i implementaciono tijelo/agencija. Na čelu operativne strukture je osoba iz ministarstvazaduženog za Operativni program (obično neko ko se nalazi visoko u hijerarhijskoj ljestvici ministarstva). Rukovodilac Operativnestrukture snosi krajnju odgovornost za upravljanje Operativnim programom.Uloga Implementacionog tijela/agencije se ogleda u raspisivanju javnog tendera, ugovaranju, plaćanjima i tehničkomsprovođenju pojedinih programa, kao i kod ostalih komponenti. Kao najracionalnije rješenje, što je ujedno i preporuka EK, seiskristalisala ideja da tu ulogu u našoj administraciji preuzme Sektor za finansiranje i ugovaranje sredstava EU pomoći Ministarstvafinansija (CFCU). Neracionalno je, prema preporukama EK, formirati novu posebnu agenciju koja će implementirati ove dvijekomponente imajući u vidu fondove koji su na raspolaganju.Međusobni odnosi, kao i zadaci pojedinih ministarstava, odnosno tijela unutar Operativne strukture se, kao i kod prve dvijeIPA komponente, definiše Operativnim sporazumom koji potpisuje rukovodilac Operativne strukture sa svim ostalim akterimaunutar nje. Operativni sporazum se može potpisati jedino nakon potpisivanja Implementacionog sporazuma između NAO-a irukovodioca Operativne strukture.Iskustva dvije zemlje kandidata, koje su za sada stekle akreditaciju za DIS za ove dvije komponente je različito. Odnosno,Hrvatska i Makedonija su na različite načine riješile ovu nedoumicu.Decentralizovani sistem implementacije (DIS) kao uslov korišćenja fondova u okviru III i IV komponenteKarakteristično za fazu implementacije je da se sredstva u okviru ove dvije komponente mogu koristiti samo u decentralizovanomsistemu implementacije EU fondova, tako da našoj administraciji u stvari predstoji paralelan rad na pripremi institucija za uspostavljanjeDIS-a za komponente III i IV, i sa druge strane, pripreme dokumenata za programiranje fondova za ove dvije komponente.EK zahtijeva, za svih pet komponenti, izradu Nacionalne mape puta, koja detaljno razrađuje sve aktivnosti koje je neophodnopreduzeti u cilju prenosa odgovornosti za upravljanje sredstvima EU sa EK na državu korisnicu sredstava, sa jasno definisanimnosiocima i rokovima, a koja je bazirana na njenoj Mapi puta za decentralizovano upravljanje IPA sredstvima.Postoji ogroman rizik, koji ujedno predstavlja i izazov za zaposlene uključene u institucije koje podliježu akreditaciji za DIS,koji se ogleda u činjenici da, ukoliko Crna Gora dostigne status kandidata, prije nego institucije, koje će biti zadužene za implementacijufondova, koji će se koristiti kroz komponente III i IV, dobiju akreditaciju, odnosno ne prenese im se odgovonost za upravljanjefondovima EU sa EK, tada će Crna Gora biti uskraćena za sredstva koja se koriste kroz ove dvije komponente, sve do sticanjaakreditacije. Sa tim iskustvom se već prije nas susrela i Makedonija koja je status kandidata za EU stekla još decembra 2005.godine, tako da je samim uvođenje IPA-e imala na raspolaganju svih pet komponenti, ali zbog neispunjavanja ostalih uslovaza njihovo korišćenje donedavno nije bila u mogućnosti da koristi sredstava namijenjena joj kroz III, IV i V komponentu. Premapretpostavkama predstavnika EK, za prolazak kroz svih šest faza predviđenih Mapom puta, neophodno je od 28 (optimističkiscenario) do 36 mjeseci (pesimistički scenario). Međutim, pošto su već imenovani glavni akteri u okviru priprema za DIS za I i IIkomponentu IPA-e, a ujedno i najveći dio dokumentacije neophodne za uvođenje DIS-a je već izrađen za ove dvije komponente,tako da stečena iskustva mogu ubrzati ovaj proces za III i IV komponentu.Iskustva Hrvatske i MakedonijeDo sada su se, s obzirom da ispunjavaju primarni uslov za korišćenje treće i četvrte IPA komponente, sa ovim izazovom suočileHrvatska, Makedonija i Turska. Hrvatska i Makedonija su imale donekle različit put ka korišćenju ove dvije komponente. Obje zemlje95