Fronda21-22

Już sam fakt, że w latach 90-tych niedawni agitatorzy socjalistyczno-narodowej„Solidarności" ogłosili się liberałami, jest dość interesujący. Podobniefascynująca jest przemiana wychowanka trockistowskich ortodoksóww szefa największego liberalnego dziennika w Europie Wschodniej albo naukowadroga doc. dr hab. Danuty Waniek przez wszystkie szczeble szkolnictwapartyjnego do roli obrońcy liberalnych wolności polskich kobiet. Wobecwyzwań, jakie stawia analiza wymienionych tu ścieżek wiodących do liberalizmu,intelektualna konsekwencja osób takich jak Stefan Kisielewski czy JanuszKorwin-Mikke zakrawa na prostactwo.Jednak nie o polskim liberalizmie lat 90-tych chciałbym opowiedzieć, ale0 tradycjach polskiego liberalizmu. Nie będzie to wbrew pozorom esej historyczny,bo polski liberalizm XIX i XX wieku powstał w roku 1993.Postęp a sprawa polskaPolsce zawsze brakowało tradycji postępowej. Jej prekursorzy i twórcy pozostawaliw mniejszości. Polacy woleli wszczynać powstania, zamiast budowaćhuty z księciem Druckim-Lubeckim, sarmacka Trylogia Sienkiewicza bardziejoddziaływała na naszą wyobraźnię niż nowelki Prusa i Orzeszkowej, polskisocjalizm przejawiał reakcyjne odchylenie narodowe, a po 1944 roku słabebyło u nas uznanie dla zdobyczy władzy radzieckiej. Lokowało to Polskę naszarym końcu peletonu postępu, któremu przewodziła praojczyzna rewolucji- Francja. Władza ludowa dość skutecznie temu zaradziła, wyciągając Polakówz duchowego zaścianka. Skonstruowano kanon polskiej tradycji postępowej,który miał legitymizować dyktaturę proletariatu, a że dotychczasowarecepcja tradycji Marksa i Engelsa była nader wątła, więc wyciągnięto z różnychzakamarków historii najróżniejsze postacie, niekoniecznie marksistowskie,ale zawsze postępowe.Prekursorów postępu odkryto już w średniowieczu. Marsz Polski ku postępowiotwierali Piastowie, dynastia chłopska; jej rządy i walkę z germańskimnajeźdźcą, przeciwstawiono reakcyjnemu, skierowanemu na wschódekspansjonizmowi Jagiellonów Po Piastach postępowała polska Reformacja1 całe grono pomniejszych herezji; niespodziewanie odkryto jak wiele łączykomunistów polskich z Braćmi Polskimi. Po nich, z jakiegoś zakamarka wyciągniętoniejakiego Kostkę Napierskiego, awanturnika, który wszczął zamętZIMA-2000 201