Fronda21-22

o tym. Natomiast inne ideologie i religie robią to otwarcie, często agresywnie,dla nich perspektywa zwycięstwa stalą się bliższa, ich możliwości znaczniesię poszerzyły. Zaakceptowano na przykład, że w Rzymie powstał wspaniały,piękny meczet na chwałę Allaha, głównie z pieniędzy ArabiiSaudyjskiej, a więc ortodoksów, ale na obszarze islamskim nie wolno budowaćkościołów chrześcijańskich. Naiwnością byłoby przypuszczać, że muzułmanin,protestant, żyd, hinduista docenia fakt, iż Kościół wyciągnął do niegoprawicę. Jak pisał po Soborze rabin Berkowitz z Chicago, jest to oznakasłabości. Żydzi do tej pory „triumfowali" nad swoimi przeciwnikami i prześladowcamii teraz też nie potrzebują „dialogu". Nawet bliscy katolicyzmowianglikanie odrzucają propozycję pojednania (wielu ich księży przeszłow ostatnich latach na katolicyzm), a kierujący oficjalnym dialogiem po obustronach nie są w stanie uzgodnić, co ich dzieli. Weźmy choćby wspólnotęz Taize we Francji: od dialogu rozpoczęło się to rokujące wielkie nadziejespotkanie katolików i protestantów, ale potem dialog się urwał, a jedenz przywódców tej grupy, Max Thurian, został katolikiem. Niech to wszystkonie odbiera nikomu odwagi, ale przyznajmy, słowo „dialog" nie jest środkiemmagicznym, jedna ze stron musi ustąpić. Tylko która?Skoro istnieją takie bariery między religiami chrześcijańskimi - patrzrównież problemy Rzymu w stosunkach z Moskwą - to jakaż mroczna rysujesię przyszłość, kiedy to chrześcijaństwo „pojedna się" z laickim humanizmem?Ten ostatni awansował dziś do rangi światowej religii, nauczają gow szkołach (oczywiście pod innym szyldem), uważany jest za neutralny, a zatemza nieszkodliwy i tolerancyjny. Wystarczy jednak przeczytać Manifest humanistycznyczy deklaracje paryskiego Koła Voltaire'a, by wiedzieć, jak zawziętamoże być nienawiść wobec chrześcijaństwa. Człowiek nieoczekiwałby zawieszenia broni, gdyby Rzym nie zasługiwał na to, by wśródjego księży i teologów sformować „piątą kolumnę" pod przewodem - jak toma miejsce ostatnio i datuje się od Soboru - takich postaci jak Hans Kiing,Schillebeeckx, Gaillot, Charles Curran, McBrien, Drewermann czy niektórzypołudniowoamerykańscy księża z kałasznikowami w ręce.I to także składa się na obraz dzisiejszego Kościoła, przynależy do niego,podobnie jak dwa tysiące lat temu rzymskie igrzyska cyrkowe. Wówczas jednakjądra chrześcijańskiej religii bronili wybitni ludzie i święci - jako wiary,jako filozofii i jako instytucji. Pogrążanie się w nostalgii to jednak niepo-224FRONDA 21/22