Fronda21-22

z umarłymi twarzamiprzebijają mapyWbijają chorągiewkiw nasze wsie i miastapola lasy i ogrodyprzebijająkościoły i szpitaleWyznaczają godzinęSzaleńcy i przemysłowcykarmią faszyzmktóry skacze do gardłaprostym ludziomi zagryza dzieciAle są żołnierzektórzy karabin przyciskają do sercapo to aby zabić wojnęI jest człowiekO nim pisze poeta:„W trzech komnatach Kremla Staregomieszka człowiek, który się zwieJózef StalinDo późnej nocy świeci się w jego oknie"Nie przypominam tego wiersza z powodówmoralnych czy politycznych, bypognębić poetę, wyciągając mu udziałw „hańbie domowej". Uważam, że stałosię niedobrze dla samej książki, iż tegowiersza w niej zabrakło - właśnie z powodówartystycznych. Jakże wzrosłabyZIMA-2000wówczas dramatyczność relacji międzymatką a synem, jakich nowych wymiarównabrałyby pełne żalu wyznania poety, jakżepełniejszy - i prawdziwszy! - byłby obrazwyrodnego syna. Obiecać mamie wyjazdnad morze i nie dotrzymać słowa tomałe piwo w porównaniu z wykorzystaniemjej autorytetu do pochwały tyrana.Nie rezygnując z owego wiersza, Różewiczpokazałby, że rzeczywiście zrywawszelkie maski, że nie pielęgnuje w sobiezłudzeń, że stać go na absolutną szczerość.Wielka szkoda, bo myślę, że jest topoeta na tyle wielki, że może pozwolićsobie na skonfrontowanie się z własnąprzeszłością, taką jaka ona była - bez złudzeńi retuszy. A tak nie mogę pozbyć sięwrażenia, że obcuję nie ze szczerością,lecz z kolejną poetycką kreacją, tym razemkreacją szczerości. Bardzo pięknąi wzruszającą, przyznaję, jednak od poety,który opisuje krach Wielkich Kreacji,oczekiwałbym czegoś więcej.B.G.WrocławAnty-HitlerjugendW 19/20 numerze „Frondy" RemigiuszOkraska w artykule Anty-Hitlerjugend zarzuciłmi, że pisząc na łamach „Nigdywięcej" o twórczości Stanisława Szukalskiegonapisałem, że jego projekt rzeźbyPiłsudskiego „zdecydowanie jest utrzymanyw stylu sztuki faszyzującej". Pan445