Fronda21-22

Upatrując wielką siłę w tej jedności formującej się wokół jednejdei, utożsamił się z celami zachodniej Europy i przejął jejducha solidarności.Czy wybranie innej drogi byłoby równoznacznez unicestwieniem narodu - tego nie wiemy. Wiemydziś jednak, kiedy i jak ten wybrany „duch europejski"był rzeczywiście wierny tradycji solidarności,wzrastającej na założonych przez Stefana fundamentach.Od tamtego czasu tysiąc burzliwych lat potwierdziłosłuszność kroku Stefana. Uniwersalizm kulturyeuropejskiej przetrwał wszelkie dotychczasowekataklizmy, nawet zaciekłe ataki zeszłowiecznegoklasycznego nacjonalizmu. Dążenie do jedności Europyraz po raz powracało w różnych przebraniach:czy to jako idea jednego Kościoła, czy w postaci międzynarodowychinstytucji politycznych lub gospodarczych.Dziś także wydaje się, że swoją tradycyjną rolę Europa będzie w stanie zachowaćtylko wtedy, gdy przeciwstawi się dążeniom dywergencyjnym. Żyjemyw takiej właśnie Europie, i to znów na jej skraju, a może nawet trochę pozajej granicami. Dylematy mamy podobne jak tysiąc lat temu: czy potrafimy naszenaturalne wymagania życiowe dopasować do ogólnych dążeń kultury europejskiej,do kierunków rozwoju całej ludzkości? Cel jest jasny. Ale czy dozmierzania w jego kierunku może nas pobudzić przykład króla Stefana?Jeszcze raz przyjrzyjmy się dawnym dziejom: na czym polegała genialnośćdecyzji władcy? Właśnie na tym, że uznał uniwersalizm idei za wartośćwyższą niż władza polityczna. Kościół rzymski był przecież ponadnarodowy,podczas gdy Kościół wschodni podporządkowywał się aktualnej władzy politycznej.Możliwości rozwoju tych dwóch typów cywilizacji widać dziś aż nadtowyraźnie. Stefan chciał jednak zabezpieczyć swojemu państwu maksimumniezależności od ziemskich namiestników pochodzących z Niebios idei.Uznając wyższość uniwersalnej wiary nad władzą polityczną, podporządkowałjej swój kraj, lecz zarazem bezpośrednio go z nią złączył. Gdy Stefana namaszczonona króla chrześcijańskiego, wziął koronę, wzniósł to insygnium,54FRONDA 21/22