Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

Wielkanocne zwyczaje na SądecczyźnieWielkanocZa pasem Wielkanoc – najstarsze (ustanowione w 325 r.) i najważniejsześwięto w chrześcijańskim roku liturgicznym, poświęconezmartwychwstaniu Chrystusa; przypadające na pierwsząniedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca - między 22 marcaa 25 kwietnia. Obrzędy odbywające się w okresie wiosennowielkanocnymi towarzyszące im zabiegi magiczne miały zapewnićdobre urodzaje, obfitość zwierzęcego przychówku, zdrowieludzi i przychylność sił przyrody oraz nadprzyrodzonych mocy.WielkanocWielki PostNa obiad jadano pęcak czyli krupyjęczmienne okraszone olejem lnianym(jeśli był) i ziemniaki. Na wieczerzęziemniaki z kapustą bez omastylub z kapuśniarką zaprawioną suszonymigrzybami, z dodatkiem pieprzu.Co piątek wieczorem śpiewano „Gorzkieżale” w domu, podobnie jak w adwencie„Godzinki” przed wschodemsłońca.Szorowano piaskiem i wyżarzanona ogniu garnki i naczynia, w którychwcześniej gotowano mięso i topionotłuszcz. Było to symboliczne wyrzeczeniesię tłustego jadła (nie tylko mięsa,tłuszczu, ale mleka i jajek, potrawmącznych, klusek czy kaszy). Żywionosię żytnim i owsianym żurem, kiszonąkapustą, gotowanymi lub pieczonymiziemniakami i karpielami, „śliwionką”,czyli polewką z suszonych śliw, chlebemi podpłomykami. Potrawy maszczonoolejem lnianym.Zamierało na wsi życie towarzyskie.Pustoszały karczmy, milkły instrumenty,paradne stroje wędrowałydo skrzyń.Np. w Muszynie do 25 marcanie wolno było wynosić pościelina pole, naprawiać płotów, kopać ziemii szorować stolnic. Nikt nie wiedziałdlaczego tak ma być. Według Rusinówmatka – ziemia do 25 marca jest brzemiennai należy zachować ciszę, żebyjej nie zaszkodzić.Niedziela PalmowaLudzie z palmami i gałązkamiwierzbowych bazi przychodzili do kościołana sumę. Ksiądz na czele procesjiwychodził z kościoła i za nimi ministrancizamykali drzwi. Ksiądz stawałprzed zamkniętymi drzwiami i śpiewająchymn łaciński trzykrotnie stukałkrzyżem do drzwi, które ministranciwewnątrz kościoła otwierali. Mówiono,że w tym momencie otwierają sięwszystkie skarby zakopane w ziemi.Poświęcone gałązki z baziami przyno-Sądeczanin kwiecień 200937