SAMORZĄD ZAWODOWYWykonywanie samodzielnychfunkcji technicznych a zakres ubezpieczenia OCCzłonek izby samorządu zawodowego podlega obowiązkowi ubezpieczeniaod odpowiedzialności cywilnej za szkody, które mogą wyniknąć w związkuz wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Obowiązekpowyższy wynika z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządachzawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r.Nr 5, poz. 42 z poźn. zm.) i jest ściśle związany z przynależnością do izby.Szczegółowy zakres ww.ubezpieczenia określająprzepisy rozporządzeniaMinistra Finansów z dnia11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowegoubezpieczenia odpowiedzialnościcywilnej architektów orazinżynierów budownictwa (Dz.U. Nr220, poz. 2174).Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzeniaubezpieczeniem OC jestobjęta odpowiedzialność cywilnaarchitektów oraz inżynierów budownictwaza szkody wyrządzone w następstwiedziałania lub zaniechaniaubezpieczonego, w okresie trwaniaochrony ubezpieczeniowej, w związkuz wykonywaniem samodzielnychfunkcji technicznych w budownictwiew zakresie posiadanych uprawnieńbudowlanych.Analizując treść ww. paragrafu,należy zwrócić uwagę na wszystkieelementy, które mają wpływ na działanieubezpieczenia członków izb,a są one następujące:1) powstanie szkody,2) zaistnienie szkody w wyniku działanialub zaniechania ubezpieczonego,3) działania lub zaniechania ubezpieczonegomuszą wystąpić w okresietrwania ochrony ubezpieczeniowej,4) wyrządzenie szkody w związkuz wykonywaniem samodzielnychfunkcji technicznych w budownictwiew zakresie posiadanychuprawnień budowlanych.W ramach niniejszego opracowaniaskupimy się na ostatnimpunkcie dotyczącym powstaniaszkody w związku z wykonywaniemsamodzielnych funkcji technicznychw budownictwie w zakresie posiadanychuprawnień budowlanych.Pojęcie samodzielnych funkcjitechnicznych w budownictwie zostałozawarte w art. 12 ustawy z dnia7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane(Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118z późn. zm.). Zgodnie z powyższymza samodzielną funkcję technicznąw budownictwie uważa się działalnośćzwiązaną z koniecznością fachowejoceny zjawisk technicznych lub samodzielnegorozwiązania zagadnień architektonicznychi technicznych oraztechniczno-organizacyjnych, a w szczególnościdziałalność obejmującą:1)2)3)4)5)6)projektowanie, sprawdzanie projektówarchitektoniczno-budowlanychi sprawowanie nadzoruautorskiego;kierowanie budową lub innymirobotami budowlanymi;kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnychelementów budowlanychoraz nadzór i kontrolętechniczną wytwarzania tych elementów;wykonywanie nadzoru inwestorskiego;sprawowanie kontroli technicznejutrzymania obiektów budowlanych;rzeczoznawstwo budowlane.W treści ww. przepisu ustawodawcadokonał ogólnego wyliczeniadziałalności, które należy uznać zawykonywanie samodzielnych funkcjitechnicznych w budownictwie. Wyliczeniepowyższe nie ma charakteruzamkniętego, a zatem również innedziałania związane z procesem projektowaniai realizacji inwestycji sąwykonywaniem samodzielnych funkcjitechnicznych w budownictwie.Konkretyzacją przepisu art. 12są przepisy art. 20, 21a, 22 i art. 25Prawa budowlanego, które określająodpowiednio obowiązki projektanta,kierownika budowy oraz inspektoranadzoru budowlanego.Należyte wypełnienie wszystkichobowiązków określonych w przywołanychprzepisach jest niezbędne do sporządzeniaprojektu zgodnie z ustaleniamiokreślonymi w decyzji o warunkachzabudowy i zagospodarowania terenu,wymaganiami ustawy, przepisami orazzasadami wiedzy technicznej, a takżeprawidłowego wykonania robót budowlanychpolegających na budowie obiektubudowlanego oraz jego przebudowie,montażu, remoncie lub rozbiórce. Powyższewymaga fachowej oceny zjawisktechnicznych oraz samodzielnegorozwiązania zagadnień architektonicznychi technicznych, a także techniczno-organizacyjnych,a więc posiadaniauprawnień budowlanych w odpowiedniejspecjalności i zakresie.W związku z powyższym wszystkieobowiązki projektanta, kierownikabudowy i inspektora nadzoru budowlanego,wyliczone odpowiednio w art.20, 21a, 22 i art. 25, stanowią wykonywaniesamodzielnych funkcji technicznychw budownictwie w ramachposiadanych uprawnień budowlanych.Podkreślić jednak należy, iżprzedmiotowe przepisy określająpodstawowe obowiązki ww. osób,które mają umożliwić prawidłowezaprojektowanie i realizację inwestycji,ale nie wyczerpują katalogu robóti czynności, jakie należy podjąć, aby20 INŻYNIER BUDOWNICTWA MAJ <strong>2008</strong>
tę prawidłową realizację planowanejinwestycji zapewnić.Znakomitym przykładem jest art.22 pkt 3 Prawa budowlanego, którybardzo ogólnie formułuje obowiązekkierownika budowy w zakresie kierowaniabudową obiektu budowlanegow sposób zgodny z projektem i pozwoleniemna budowę, przepisami,w tym techniczno-budowlanymi orazprzepisami bezpieczeństwa i higienypracy. Przepis powyższy zawiera wieleczynności faktycznych – trudnychdo szczegółowego wyliczenia – związanychz realizacją budowy, które toczynności są niewątpliwie wykonywaniemsamodzielnych funkcji technicznychw budownictwie.Pamiętać należy, że kierownik budowyjest osobą, która powinna byćstale na budowie, ponieważ odpowiedzialnajest za kierowanie budowąw sposób opisany w Prawie budowlanymoraz za wszystko, co się dzieje naterenie budowy. W związku z powyższymna kierowniku spoczywa obowiązekdopilnowania prawidłowościwykonywanych robót budowlanych,bezpieczeństwa na budowie, prowadzeniadokumentacji budowy oraz zapewnieniaodpowiednich warunkówpracy. Na realizację tych obowiązkówskłada się wiele poszczególnych, jednostkowychczynności, które mają nacelu zapewnienie prawidłowej realizacjiinwestycji i oddanie jej do użytkowania,co stanowi wykonywaniesamodzielnych funkcji technicznychw budownictwie.Z drugiej strony należy równieżwskazać, iż niejednokrotnie umowazawarta między inwestorem a wykonawcą,którego reprezentantem jestkierownik budowy, zawiera elementywychodzące poza ramy określonew omawianych przepisach, np. zobowiązujesię kierownika budowy doprzygotowywania dokumentacji napotrzeby kredytowe lub zamówieńpublicznych. Realizacja takich postanowieńumowy nie mieści się w ramachwykonywania samodzielnych funkcjitechnicznych w budownictwie, mimoże czynności te wykonuje kierownikbudowy posiadający uprawnienia budowlane.Podobnie jest w przypadku pewnychzobowiązań projektanta, któryw świetle postanowień umowy stajesię odpowiedzialny np. za sporządzaniekosztorysów, aranżacji wnętrzi terenów zielonych wokół inwestycji.Powyższe czynności nie stanowiąwykonywania samodzielnych funkcjitechnicznych w budownictwie.W związku z powyższym uczestnicyprocesu budowlanego powinnimieć świadomość, że wszystkie pracewykonywane przez projektantaczy też kierownika budowy, które niemieszczą się w pojęciu samodzielnychfunkcji technicznych w budownictwie,nie są chronione ubezpieczeniem obowiązkowym.Dlatego bardzo ważnejest, żeby osoby prowadzące działalnośćgospodarczą zadbały o zabezpieczeniewszystkich działań podejmowanychna podstawie zawartych kontraktów.Przeznaczone do tego są dobrowolneubezpieczenia odpowiedzialności cywilnejz tytułu prowadzonej działalnościgospodarczej. Umożliwiają onedopasowanie zakresu ubezpieczenia doindywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa,a tym samym zapewniają uzyskanierealnej ochrony ubezpieczenioweji pokrycie ewentualnych roszczeń.W ramach przedmiotowych umówubezpieczenia – poprzez włączenie dodatkowychklauzul – ochroną możnaobjąć również szkody, jakie poszkodowanymwyrządzić mogą podwykonawcyubezpieczonego (współpracujący napodstawie umów cywilno-prawnych),szkody powstałe w wyniku zniszczenialub utraty dokumentów będących własnościąlub powierzonych ubezpieczonemu(np. dokumentacja projektowa),a także szkody wynikające z czynnościwykonywanych poza granicami kraju.Odrębnemu ubezpieczeniu podlegająszkody, jakie mogą powstać w mieniunie będącym własnością ubezpieczonego,użytkowanym na podstawieumowy najmu, dzierżawy, leasingu lubinnej podobnej (ryzyko OC najemcy),szkody wynikające z wypadków przypracy (ryzyko OC pracodawcy) czyszkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny(ryzyko OC za produkt).Szczegółowych informacji natemat zakresu ubezpieczenia obowiązkowegooraz ubezpieczeń dobrowolnychudziela broker PIIB –Hanza Brokers pod numerem infolinii:0 801 384 666.dr JOANNA SMARŻpracownik Krajowego Biura PIIBMAJ <strong>2008</strong>INŻYNIER BUDOWNICTWA