Maj 2008 - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

DAWNO, DAWNO TEMUCo wiemy o budowieWielkiej PiramidyNa skraju płaskowyżu po zachodniej stronie Nilu, przy miejscowości Giza obecnie jużwchłoniętej przez rozrastający się Kair, stoi grupa trzech piramid władców IV dynastii(ok. 2780–2680 p.n.e.) oraz pozostałości związanych z nimi obiektów kultowych.Piramidy – a zwłaszczanajwiększa z nich, WielkaPiramida faraona Chufu,znanego pod „zgreczonym”imieniem Cheopsa – przez starożytnychuznane zostały za jeden z cudówświata. Jako jedyne z antycznych cudówprzetrwały do dziś w niemal nienaruszonymstanie. Wielka Piramidajest ostrosłupem o kwadratowej podstawie,boku mierzącym pierwotnie230 m, a obecnie (po zdarciu kamienilicówki) – 227 m. Jej wysokość wynosiła146 m, a dziś wynosi 137 m, gdyżz jej szczytu zniknęło granitowe zwieńczenie,tzw. piramidion. Szacuje się, żezbudowano ją z ok. 2,3 mln kamiennychbloków o przeciętnym ciężarze2,5 t (największe, odciążające komoręgrobową, ocenia się na 15 t). Do czasuwzniesienia największego hangarupojazdów kosmicznych na przylądkuCanaveral (przecież pustego w środku)była budowlą o rekordowej kubaturze.Na jej podstawie zmieściłyby się razemBazylika św. Piotra w Rzymie, katedryFlorencji i Mediolanu oraz katedraśw. Pawła i opactwo westminsterskiew Londynie. Obrazowe porównaniailustrujące ogrom piramid w Gizie zapoczątkowałNapoleon, który obliczył,że z zawartego w nich kamienia możnaby zbudować wokół całej Francji muro grubości 1 m i wysokości 3 m.Nieodparcie nasuwa się więc pytanie,jak zdołano w epoce o tak ograniczonychśrodkach technicznych– dysponującej jedynie saniami,linami, narzędziami kamiennymi (narzędziaz brązu upowszechniły sięw Egipcie dopiero ok. 2000 r. p.n.e.) i siłąludzką – spiętrzyć tak ogromne i trwałekamienne góry. Wiemy już dziś dobrze,MAJ 2008INŻYNIER BUDOWNICTWAże nie można w tej sprawie wierzyć Herodotowi,którego zdezinformowano.Jego opis jest ahistoryczny i przypisujewcześniejszym o przeszło dwa tysiącelat budowniczym piramid znajomośćmetod i sprzętu charakterystycznychdla jego epoki (m.in. dźwigów i żelaza).Mimo to jest nadal lansowany, takżew Polsce, jako pomoc szkolna.Wiarygodny wydaje się przekazDiodora Sycylijczyka z I w. p.n.e.:Mówi się, że kamienie zostałyprzywleczone aż z Arabii, a budowlęwzniesiono za pomocą kopców, ponieważżadne maszyny do dźwiganiaciężarów nie były jeszcze wówczaswynalezione. A najbardziej zdumiewafakt, że wokół miejsca, gdzie zbudowanoto kolosalne dzieło, nie widaćżadnych śladów ani owych kopców,ani obróbki kamienia – nie ma tamniczego poza piaszczystym terenem.Tak więc można by pomyśleć, iż całejowej kamiennej bryły nie spiętrzałystopniowo ludzkie ręce, ale że zostałaona umieszczona na tej piaszczystejrówninie już w gotowej postaciprzez jakieś bóstwo. (...)Bardziej jest prawdopodobne,że te samemnogie ręce,które usypałyowekopce, usunęły je i oczyściły teren. Powiadają,iż zatrudniono przymusowoprzy tej pracy 260 tysięcy ludzi i żecałe dzieło ledwie zdołano ukończyćw ciągu dwudziestu lat...Wspomniane przez Diodora „kopce”to oczywiście rampy, solidne pochylnieziemne wznoszone na szkieleciez cegły mułowej. Zachowały się onem.in. przy niedokończonej piramidziekróla Sechem-cheta w Sakkara, odkrytejw 1954 r., i przy jednym z pylonóww Karnaku. Miały zawsze pochylenie1:12. To za ich pomocą rozwiązywanoproblem transportu pionowego.Ale znając metody i środki nadalnie mamy pojęcia, jak wyglądała organizacjaplacu budowy. Musiała byćnader efektywna, gdyż czas budowybył ograniczony – wedle zgodnychrelacji najpierw przez dziesięć latbudowano rampę zaopatrzeniową(musiała miećponad 1,5 kmdługości),a potem89