Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1912 îíû äóíäóóð Á¿ãä õýðãèéã åðºíõèéëºí øèéòãýõ ÿàì áóþó íýã ¸ñíû Ñàéä<br />
íàðûí çºâëºëèéã áàéãóóëæ, õàð ôåîäàë ñàéí íî¸í õàí Íàìíàíñ¿ðýíãýýð<br />
òîëãîéëóóëñàí þì. Áîãä ãýãýýíèé Çàñãèéí ãàçðûí ýðõ áàðèã÷äûí äîòðîîñ<br />
“Äîòîîä ÿàìíû ñàéä äà ëàì Öýðýí÷èìýä... ýðõ õ¿÷íèé òàëààð áóñàä<br />
îëîí ñàéäûã øóóä äàðàíãóéëæ èðñýí ó÷èð, áóñàä ñàéä íî¸äûí ç¿ãýýñ<br />
Öýðýí÷èìýäèéí õýòýðõèé ýðõ ñ¿ðèéã áóðóóøààí õÿçãààðëàæ, íî¸äûí àíãèéã<br />
òýðã¿¿ë¿¿ëýõ áîëãîõûí òóëä íóóöààð çºâëºë õèéæ, Áîãä õààíòíàà àéëòãàí<br />
1912 îí áóþó Îëíîî ºðãºãäñºíèé õî¸ðäóãààð îí äîëîîí ñàðä ñàéí íî¸í õàí<br />
Íàìíàíñ¿ðýíã Åðºíõèé ñàéäûí òóøààëä äýâø¿¿ëñýí...” 153 àæýý.<br />
Åðºíõèéëºí øèéòãýõ ÿàì áàéãóóëàãäñàíààð õàð øàð ôåîäàëóóäûí<br />
õîîðîíäîõ çºð÷ëèéã íýãýí òèéø áîëãîí øèéäâýðëýñýíã¿é. Ñàéí íî¸í<br />
õàíûã åðºíõèé ñàéä áîëîõîä ëàì íàðûí äîòîð èõýýõýí äóðã¿éöýë òºðæ,<br />
òýä áàéäëàà “áàãà çýðýã äàðàãäñàíûã” íºõºæ àâàõûí òóëä òýìöýëäýæ ýðõ<br />
ìýäëýýð åðºíõèéëºí çàõèðàõ ÿàìíààñ ÷ èë¿¿ áàéõààð øàøèí òºðä òóñëàõ<br />
ÿàì áàéãóóëæ, Õ¿ðýýíèé ýðäýíý øàíçóäáà Áàäàìäîðæèéã òóñ ÿàìíû ñàéäààð<br />
òîìèëîí òàìãà îëãîæ, Ýðäýíý øàíçóäáûí òóøààëûã õàâñàðãàí ÿâóóëàõààð<br />
òîãòîîæýý. Ýðäýíý øàíçóäáà áà øàøèí òºðä òóñëàõ ñàéäàä ýðõëýí çºâëºõ<br />
ñàéäóóäûí îðîí òîãòîîæ, îëîí ÿàìíû äýä ñàéäóóäûí ¸ñîîð ìºðäºí ÿâóóëæ,<br />
ýë òóøààëä àíõëàí Äà ëàì Äàøæàâûã òàâèâ. Øàøèí òºðä òóñëàõ ÿàì áà ñàéä<br />
“øàøèí áà óëñ òºðèéí õýðãèéí äîòðîîñ ýðõýìëýí àéëòãàâààñ çîõèõûã øóóä<br />
àéëòãàæ ¿¿ðä äàãàæ ÿâòóãàé” ãýæ òîãòîîæýý. Èéíõ¿¿ øàð ôåîäàëóóä ýðõ<br />
ìýäëýýð íî¸äûí äîð îðîõîî áîëüæ áàéñàí áîëîâ÷, õàð øàð ôåîäàëóóäûí<br />
õîîðîíäûí òýìöýë èéíõ¿¿ óëñ òºð áàéãóóëæ òóøààë áóëààöàëäàõààñ ýõëýýä<br />
ýäèéí çàñãèéí òàëààð áàéð ñóóðèà áýõæ¿¿ëýõ õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëñýýð áàéâ.<br />
Õàëõ äºðâºí àéìãèéí íóòàãò òàðõìàë ñóóõ Æèáçóíäàìáà õóòàãòûí øàâü<br />
íàðûã ç¿ã ç¿ãýýð õóâààí òîâ÷ëîí çàõèðàõ á¿ãäèéí äàðãà, äýä äàðãà íàéìààä<br />
îðîí áàéãóóëæ, òóñ òóñ òàìãà îëãóóëæ á¿ãäèéí äàðãûã çàñãèéí ¸ñîîð, äýä<br />
äàðãûã òóñëàã÷èéí çýðãýýð ÿâóóëæ Ýðäýíý øàíçóäáûí ÿàìíàà çàõèðóóëæýý.<br />
1912 îíä Ãààëèéí õýðãèéã á¿ãä çàõèðàí øèéòãýã÷ ÿàìûã áàéãóóëñàí<br />
áºãººä Õèàãòààñ Ìàíæèéí çàðãà÷èéã õººæ Õîâä, Óëèàñòàéã ÷ºëººëñíèé<br />
äàðàà ýäãýýð õîòîä çàðëèãààð çàðñàí õýðýã øèéòãýã÷ ñàéäûí îðîí òîîã áèé<br />
áîëãîæýý. 154<br />
Áîãä ãýãýýíèé çàñãèéí ãàçðûí äîòîîä áîäëîãî íü ôåîäàë àíãèéí ýðõ<br />
àøãèéã õàìãààëàí áýõæ¿¿ëýõýä á¿ðýí òºãñ ÷èãëýãäñýí àæýý.<br />
Áîãä ãýãýýíèé çàñãèéí ãàçàð, óëñûã áàòëàí õàìãààëàõ àñóóäëûã àíõààðàí<br />
ººðèéí öýðýãòýé áîëîõûí òºëºº çàðèì íýã àðãà õýìæýý àâ÷ýý. Òýð ¿åä<br />
Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëä õÿòàäûí õàðãèñ ýòãýýä¿¿ä ºíãºëçºí, áàðóóí ç¿¿í<br />
ç¿ãýýñ çàì õóâààí äàéëààð èðýõèéã çàâäàí áàéñàí áà ººð áóñàä èìïåðèàëèñò<br />
ã¿ðí¿¿ä ýçýðõýëæ áîëçîøã¿é íºõöºëä Õ¿ðýýíèé ýðõ áàðèã÷äàä á¿ðýí çýâñýã<br />
153<br />
Ë.Äýíäýâ. Ìîíãîëûí òîâ÷ ò¿¿õ. ÓÁ.. 1934, 58-ð òàë.<br />
154<br />
Óëñûí àðõèâ. 2-21 -257.<br />
106
Change language