Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Èéíõ¿¿ Õÿòàäûí òºëººëºã÷人ñ Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñûã Õÿòàäûí<br />
íýãýí ìóæ áîëãîí õóâèðãàõ ãýñýí áîäëîãî íü áèåëýãäñýíã¿é õîöîð÷ýý.<br />
Ãýõäýý Õÿòàäûí òàë, ººðèéí õýìæýýò ýçýðõëýëèéã õ¿ëýýëãýñíýýñ ãàäíà,<br />
7-ð ç¿éëèéí ¸ñîîð Õ¿ðýý, Õîâä, Óëèàñòàé, Õèàãò áà áàñ áóñ ãàçà𠺺ðèéí<br />
ñàéä òºëººëºã÷èéã ñóóëãàõ, 4-ð ç¿éëèéí ¸ñîîð Ãàäààä Ìîíãîëûí Áîãä<br />
Æèáçóíäàìáà õóòàãòûí õààí öîëûã Äóíäàä Èðãýí óëñûí äàà æóíòóíààñ<br />
(åðºíõèéëºã÷ººñ) ºðãºìæèëæ áàéõ Äóíäàä óëñûí îí òîîëëûã Ìîíãîëûí îí<br />
òîîëîëòîé õàìò õýðýãëýõ ãýõ ìýò ýðõ îëæ àâ÷ýý.<br />
Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçàð ºâºð ÷óóëãàäûã ýõëýýä Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñäàà,<br />
äàðàà íü àâòîíîìèéã õ¿ëýýñíèé äàðàà àâòîíîìèò çàñãèéí ýðõýíäýý áàãòààí<br />
àâàõûã ýðìýëçýæ áàéñàí íü á¿òñýíã¿é.<br />
Á¿ð Õèàãòûí ãóðâàí óëñûí õýëýëöýýð ýõëýõèéí ¿åýð çàðëèãààð çàðñàí<br />
á¿ðýí ýðõ áàðèõ ñàéä, Äîòîîä ÿàìíû òýðã¿¿í ñàéä áèëýãò íàíñ ã¿í Äàøæàâ,<br />
Ñàíãèéí ÿàìíû òýðã¿¿í ñàéä ÷èí âàíãèéí çýðýã ò¿øýýò æ¿í âàí ×àãäàðæàâ<br />
íàð ýë àñóóäëûã Õààíò Îðîñûí òºëººëºã÷äèéí òýðã¿¿í À.Ìèëëåðò õºíäºí<br />
òàâüæ ýíý òàëààð õ¿÷ëýí òóñëàõûã ãóéæ 1914 îíû 8-ð ñàðûí 30-íä íîò<br />
áè÷èã ºãñíèéã íýõýæ ñàíàëòàé. Ò¿¿íä ºã¿¿ëýõäýý ñàÿõàí ç¿¿í õÿçãààðûí<br />
ìîíãîë÷óóäûã ò¿âøèòãýí òîõèíóóëàõ ñàéä øóäàðãà áààòàð ã¿í Áàâóóæàâ,<br />
æè÷ ºâºð ÷óóëãàäûí áóñàä ãàçðààñ, Àð Èëèéí öàõàðûí ã¿í Ñóìüÿà íàðààñ<br />
áèäíèé äàãààð îðñîí ºâºð ÷óóëãàí áà öàõàð çýðãèéí îëîí ìîíãîë÷óóäûã<br />
õýðõýâ÷ ñàëãàí õóâààãäóóëàõã¿é, ãàçàð îðíûã õàìòàä íýãòãýí àâàõûã ãóéæ,<br />
õýðýâ ñàëæ õóâààãäàõàä õ¿ðâýýñ “Ìàíàé îëîí, Õÿòàä óëñ ëóãàà ýðýã÷èí<br />
ýìýã÷íèéã ÿëãàæ ºãºõººð áàéëäàæ ìàíäàõ ìºõºõèéã ¿çýëöýíý ãýõ çýðýã<br />
òóéëûí ãàøóóíûã òîî÷èí èð¿¿ëñýí...” òóõàé ñîíñãîí ýíý àñóóäëûí òóõàé óðüä<br />
õîæèä óäàà ÿðüñíûã äóðäàí “ýíý óäàà ãóðâàí ýòãýýäýýð íèéëýí õýëýëöýõ öàãò<br />
äàãààð îðñîí îëîí ìîíãîë ÷óóëãàí õîøóóäûã ýðõã¿é íýãòãýí àâàõ ÿâäëûã<br />
Õÿòàäûí ýë÷èí ë¿ãýý õ¿÷ëýí õýëýëöýõ ÿâäëûã... ýðìýëçýíý” 113 ãýæýý.<br />
Ãýòýë, Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñûí òóñãààð òîãòíîëûã ýâäýí õÿçãààðëàæ,<br />
Õÿòàäûí õýìæýýò ýçýðõëýëèéí äîð îðóóëàõûã çýõñýí áºãººä ßïîíòîé óäàà<br />
äàðààãèéí íóóö ãýðýýãýýð Àð, ªâºð ìîíãîëûã íýãýíò õóâààí àâ÷ íî¸ðõîæ<br />
àãñàí Õààíò Îðîñ óëñ, ìîíãîë÷óóäûí ýíý ñàíàëûã õ¿ëýýí àâàõã¿é íü<br />
îéëãîìæòîé õýðýã áàéæýý. Èéìä äýýðõ ìîíãîë íîò áè÷ãèéí õàðèóã À. Ìèëëåð<br />
ìàðãààø íü 8-ð ñàðûí 31-íä ºãºõ人, ýíý òóõàéí àñóóäëààð òàíàé Ìîíãîëûí<br />
çàñãèéí ãàçàðò àì áîëîí àëáàí áè÷ãýýð òàâüñàí ìýäýãäë¿¿äýä ìèíèé áèå Ýçýí<br />
õààíû çàñãèéí ãàçðûí çààâàð ¸ñîîð öàã ÿìàãò “èíãýæ áîëîõã¿é” ãýäýã õàðèóã<br />
ºã÷ áàéñàí áà îäîî ÷ ìºí òýãæ ¿çýæ áàéíà ãýæýý. 114<br />
Ãóðâàí óëñûí õýëýëöýýðèéí ¿åä Ìîíãîë òàë ýíý àñóóäëààð õýäèé ìàðãàæ,<br />
õýðýâ Îðîñ, Õÿòàä òàë ìàíàé ñàíàëûã ¿ë çºâøººðâºë õóðàë õàÿíà ãýæ àðãà<br />
õýðýãëýâ÷ åð òóñ áîëñîíã¿é. Èéíõ¿¿ ãýðýýíèé 11-ð ç¿éëä Àâòîíîìèò Ãàäààä<br />
113<br />
Óëñûí àðõèâ, 1-37-25.<br />
114<br />
̺í òýíä.<br />
85
Change language