Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
áàðóóí çàñàã òýðã¿¿í çýðýã òàéæ Çàíàìèäàð õàìæëàãûí ýð 604, õóÿãèéí ýð<br />
814, á¿ãä øàð õàð ýð ýì 2400, èë¿¿ àì, òàéæ àðäàà àâ÷ òóëãàð òºðä áàãòàõ<br />
òóõàé áè÷èãëýæýý. ̺í ÷óóëãàíû Ѻíºäèéí ç¿¿í çàñàã âàí Ìàãñàðæàâ àëáàò<br />
àðäûí õàìò äàãààð îðæ åñºí öàãààíû áýëãèéã 1912 îíû ºâëèéí äóíäàä ñàðä<br />
Õ¿ðýýíä õ¿ðãýæ èðæýý.<br />
Øèëèéí ãîëûí ÷óóëãàíû á¿õ õîøóóíû ºìíººñ òóñ ÷óóëãàíû òàìãûí<br />
ãàçðààñ èðñýí äàãààð îðîõ òóõàé áè÷èãò äóðäñàí íü: “...Áîãä õààíû èõ òºðä<br />
äàãàæ îðîõîîð äàðóé øèéäýí òîãòîæ ººð ººðèéí çàñãèéí òàìãà äàðñàí<br />
áè÷ãýýð áàòëàí ìýä¿¿ëæ èð¿¿ëýýð çàðëàí òóøààñàíä... èõ òºðä äóðòàéÿà<br />
äàãàõàà áàòëàí ºðãºõ áè÷èã ¿éëäýæ ìýä¿¿ëñýí íü á¿ãä íýãýí àäèë áîëñîíã¿é<br />
áîëîâ÷, òóñ òóñ äàãàæ îðîõ ñàíàà ¿íýíýý áàòàëñàí òºëºâ íýã àäèëûí òóë<br />
ýíýõ¿¿ ìýä¿¿ëýí èðñýí áè÷èã 10 õóâèéã õàìòààð áàòëàí ºðãºí áàðèõóéä...<br />
÷óóëãàíû äàðãûí òàìãà äàðñàí áè÷ãýýð íýìýí áàòàëñàí...” 22 ãýæýý,<br />
Æèðýìèéí ÷óóëãàíû Õîð÷èíû çàñàã õîøîé áèíò ÷èí âàí Ãîí÷èãñ¿ðýí,<br />
õàðúÿàò îëíû õàìò äàãààð îðæýý. Ãîí÷èãñ¿ðýí Íèéñëýë Õ¿ðýýíä èðýýä Á¿ãä<br />
åðºíõèéëºí çàõèðàõ ÿàìíû äýä ñàéä áîëæýý. Æèðýìèéí ÷óóëãàíû Õîð÷èíû<br />
áýéñèéí çýðýã óëñûí ò¿øýý ã¿í Ðàøìèíæ¿¿ðýýñ 1912 îíû ºâëèéí äóíäàä<br />
ñàðä ºðãºñºí áè÷èãò: “...øàð õàð õîøóó íèéò çºâëºí òîãòîîä ÿçãóóð ºâºã,<br />
Þàí óëñûí òàéçó ×èíãèñ õààíààñ çàëãàìæèëñàí àðèóí îâãèéã ýðõýìëýí<br />
óðüä ºâãºä òóëãàð òºðä òýðã¿¿ëýí äàãàæ ºíº óäñàíûã ñàéòàð áýëýãäýí<br />
äóóðèàæ... ýðäýìã¿é çàñãèéí çàõèðñàí ýð õóÿã öººõºí, ýä õºðºí㺠õîìñõîí<br />
äîðä õîøóóã...” 23 àâ÷ òóëãàð òºð人 ¿éë÷èëüå ãýñýí áàéäàã. Ðàøìèíæ¿¿ð<br />
ººðºº õýñýã àðäûíõàà õàìò óäàëã¿é Íèéñëýë Õ¿ðýýíýý èðæ ñóóñàí áºãººä<br />
Ìîíãîë óëñûí Ãàäààä ÿàìíû îðëîã÷ ñàéäûí òóøààëä òîõîîí òîìèëîãäæýý.<br />
̺í ÷óóëãàíû çàñàã òºðèéí æ¿í âàí Óäàéãààñ õàðüÿàò õîøóóíû ºìíººñ<br />
äàãààð îðîõûã õ¿ñýí ºðãºñºí áè÷èãò “...çàðëèãèéã ãóéõûí ó÷èð, ýä¿ãýý<br />
ìàíàé õîøóóíû ñàìèäèéã òîîëîã÷ ñ¿ìèéí ëàì Íî¸í õóòàãò ãýãýýí... õîòîë<br />
íèã¿¿ëñýã÷ ñ¿ìèéí òýðã¿¿í Äàëàé ìýðãýí öîðæ òîéí øèðýýò ëàì... õóâèëãààä,<br />
ëàì íàð, îëîí õóâðàãóóä, çàñãèéí òºðèéí çàñàãò æ¿í âàí Óäàé, òóñëàã÷<br />
ò¿øìýä, òàéæ, õàðöàñ, æè÷ ìàíàé õàðüÿàò õîøóóíû äîòîð òàðèàëàí ñóóñàí<br />
ãàäíàõ õîøóóäûí àðä íàð îðîëöîí, øàð õàðòàé íèéëýí á¿ãä õîðèí ò¿ìýí<br />
øàõàì õ¿í îãîîò õºäºëáºðã¿é ÷àíä ñàíàà íýãäýæ, øàøèí òºðèéã õîñëîí<br />
áàðüæ áàòàòãàõ áîäèòîéÿà áóðõàí Áîãä õààíû äýëãýðýíã¿é îðøèõ øàøíû<br />
õ¿ðýýëýíä áàãòàæ, ¿¿ðä òîãòîõ èõ òºðä äóðòàéÿà äàãàõûã õ¿ñíý...” 24 ãýæ<br />
áè÷ñýí ýíý áà áóñàä ºðãºäºë ªâºð Ìîíãîëûí äàãààð îðîõ õºäºë㺺í áîë<br />
ìîíãîëûí ¿íäýñíèé òóñãààð òîãòíîëûí òýìöëèéí õýñýã áîëîõûã õàðóóëæýý.<br />
Æèðýìèéí ÷óóëãàíààñ Íèéñëýë Õ¿ðýýíýý èðæ ñóóí òóëãàð òºðä õ¿÷èí ç¿òãýæ<br />
ÿâñàí áèøðýëò áýéñ Íàñàíðàâæèõ Áîãä ãýãýýíèé Çàñãèéí ãàçàðò Öýðãèéí<br />
ÿàìíû äýä ñàéä áîëñîí þì. Íàñàíðàâæèõ óóë íóòãààñàà ãóðâàí çóóãààä<br />
22<br />
ÁÍÌÀÓ-ûí ò¿¿õèéí òºâ àðõèâ, Áîãäûí àéëòãàëóóä, 1912 îíûõ.<br />
23<br />
Óëñûí àðõèâ, Áîãäûí àéëòãàëóóä, 1912 îíûõ.<br />
24<br />
̺í òýíä.<br />
27
Change language