Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ñàéæðóóëàõàä èõ òóñ áîëæ áàéëàà. 1923-1924 îíä òóñ îðíû ìàë àæ axyé<br />
õóâüñãàëûí ºìíºõ ¿åèéí õýìæýýíä õ¿ðñíýýð ¿ë áàðàì ò¿¿íýýñ íèëýýä èõ<br />
ºñ÷ýý. Ýíý íü þóíû óðüä: Õàìæëàãà, øàâü íàðûã ÷ºëººëæ, àëáàò àðäûí àæ<br />
áàéäëûã ñàéæðóóëñàí; Õàð øàð ôåîäàëûí ýäèéí çàñàã, óëñ òºðèéí îíöãîé<br />
ýðõèéã óñòãàæ, òýäãýýðýýñ àëáàí òàòâàð õóðààõ áîëñîí; Ãàäààäûí õ¿ì¿¿ñò<br />
òºëºõ ºðèéã óñòãàñàí; Àðäûí íàì, Àðäûí çàñãèéí ãàçàð ÿäóó, õàìãèéí ÿäóó<br />
àðäûã àíõààðàí ¿çñýí; Àðäûí àæ àõóéä ìàë ýìíýëãèéí áà áóñàä òóñëàìæ<br />
¿ç¿¿ëñýí, ýäãýýð íèéãýì ýäèéí çàñãèéí àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿í áàéëàà.<br />
1923 îíä Íàìûí ÒÕ òóñ îðíû ýäèéí çàñãèéí õýòèéí õºãæëèéí àñóóäëûã<br />
áîëîâñðóóëñàí íü íàìûí II, III èõ õóðëûí øèéäâýðò òóñãàëàà îëñîí áèëýý.<br />
1923 îíä Õ¿ðýýíä áàãø, ñî¸ëûí àæèëòàí, çààâàðëàã÷äûí ò¿ð ñóðãóóëü, ìºí<br />
îíû çóí íýýãäñýí Àðäûí èõ ñóðãóóëü àæèëëàæ áàéëàà. 1924 îíä àéìãèéí òºâ,<br />
õýä õýäýí õóøóóíä ñóðãóóëü àæèëëàæ áàéâ.<br />
Ìàíàé îðîíä íèëýýä ñîíèí ñýòã¿¿ë õýâëýãäýí ãàð÷ áàéëàà. Ýäãýýð ìàø<br />
÷óõàë íèéãýì ýäèéí çàñãèéí àðãà õýìæýý àâ÷ ÿâóóëñíû õàæóóãààð 1922, 1923,<br />
24 îíä òºðèéí õóó÷èí áàéãóóëëàãûã ýâäýæ, îðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû<br />
áàéãóóëëàãûã ààæìààð àðäûí õóðëààð ñîëèõ àæèë ÿâàãäëàà.<br />
Àðäûí çàñãèéí ãàçàð òºðèéí áàéãóóëëûã àðä÷èëàõ õýðýãò îëñîí òóðøëàãàà<br />
¿íäýñ áîëãîí 1923 îíû 1-ð ñàðûí 5-íä “Ìîíãîë óëñûí íóòãèéí çàõèðãààíû<br />
ä¿ðýì 228 ”, ...Ìîíãîëûí îëîí çàñàã áà çàñàã áóñ âàí ã¿íã¿¿äèéí ýðõ õýìæýýíèé<br />
ä¿ðýì” ãýñýí õî¸ð ìàø ÷óõàë ä¿ðìèéã áàòëàæýý. Ýäãýýð áàðèìò áè÷èã íü<br />
ôåîäàë àíãèéí ýäèéí çàñàã, ýðõ ìýäëèéí ¿íäýñ ñóóðèéã ýâäýæ, óëñûí çàñãèéí<br />
áàéãóóëëàãûã àðäûí õóðëûí õýëáýðýýð áýõæ¿¿ëýõýä àñàð èõ à÷ õîëáîãäîëòîé<br />
áîëñîí áèëýý.<br />
Çàñàã áà çàñàã áóñ íî¸äûí ýðõ ìýäëèéí òóõàé ä¿ðýì ôåîäàë àíãèéã<br />
õÿçãààðëàõ àðãà õýìæýýã áàòàòãààä, çàñàã íî¸äûí ¸ñûã óñòãàæ, àðä îëíûã<br />
îðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí àæèëä òàòàí îðóóëàõàä á¿ðýí<br />
òºãñ ÷èãëýñýí áàéëàà.<br />
Ýíý õî¸ð áàðèìò áè÷èã íýã íýãýíäýý íýìýëò áîëîí íýãäýæ, ôåîäàë àíãèéí<br />
ýñðýã ÷èãëýñýí ÷óõàë ¿íäñýí õóóëèéí ç¿éë áîëñîí áèëýý. 1923-24 îíä îðîí<br />
íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí ñîíãóóëèéí àæèëòàé õîëáîãäñîí<br />
èõ àæèë ÿâàãäàâ. Ôåîäàëûí óëñ òºðèéí íî¸ðõëûã óñòãàñàí, Àðäûí çàñãèéí<br />
ãàçðààñ ãàäààäûí õóäàëäààíû êàïèòàëûã õÿçãààðëàõ áîäëîãî ÿâóóëñàí, òóñ<br />
îðíû ýäèéí çàñàãò óëñûí áà õîðøîîíû áàéãóóëëàãà àíõ áóé áîëñîí, Àðäûí<br />
çàñãèéí ãàçàð òàâààð ãàðãàõ ÷àäëûã íü èõýñãýõèéí òóë àðäûí àæ àõóéã<br />
äýìæñýí, ýäãýýð á¿õýí 1924 îíä ìàíàé îðíû ýäèéí çàñãèéí øèíæ ÷àíàðûã<br />
íèëýýä ººð÷ëºí, àíãèéí õ¿÷íèéã øèíýýð äàõèí á¿ëýãëýõýä õ¿ðãýëýý.<br />
ÌÀÕÍ-ààð óäèðäóóëñàí Ìîíãîëûí õºäºëìºð÷èí àðä ò¿ìýí ôåîäàëûí<br />
õàðãèñëàë áîëîí ãàäààäûí êàïèòàëààð äýìæ¿¿ëýí õºãæèæ áàéñàí<br />
õºðºíãºòíèé ýòãýýä¿¿äèéí ýñðýã òýìöýæ áàéëàà. 1921 îíû 12-ð ñàðä Ñàæ<br />
228<br />
Àðäûí çàñãààñ 1921-1924 îíä àâñàí õóâüñãàëò àðãà õýìæýýí¿¿ä, Óëñûí õýâëýë, Óëààíáààòàð, 1954.<br />
156
Change language