Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ìîíãîëûí õóâüñãàë÷äûí òºëººëºã÷èä Îêòÿáðèéí ñîöèàëèñò õóâüñãàëûí<br />
ýõ îðîíä õ¿ðýëöýí î÷èæ áàéñàí íü òýä ìàðêñèçì-ëåíèíèçìûí àãóó èõ<br />
¿çýë ñàíààã îéëãîí àâàõàä òóñ áîëæýý. Òóõàéëáàë, õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí<br />
òºëººëºã÷èä Ýðõ¿¿ õîòîä áàéõäàà ãàðãàñàí ìàíàé íàìûí àíõíû ñîíèí<br />
“Ìîíãîëûí ¿íýíèé” äóãààðóóäàä ýñðýã òýñðýã àíãèóäûí õàðø ýðõ àøãèéí<br />
òóõàé, äàðëàãäàãñäûí äàðëàã÷äûã çàéëøã¿é ÿëàõ òóõàé, äàðëàãäàí<br />
ìºëæèãäºã÷äèéí ýðõ ÷ºëººíèéõºº òºëºº òýìöýõýä ïðîëåòàðèéí ã¿éöýòãýõ<br />
äàëàé èõ ðîëèéí òóõàé, ìºí òýð÷ëýí ¿éëäâýð õºãæñºí îðíû àæèë÷íû<br />
òýìöýëòýé õîöðîãäñîí îðíû õºäºëìºð÷èí àðä ò¿ìíèé òýìöëèéã íýãòãýõèéí<br />
÷óõëûí òóõàé Ìàðêñ, Ýíãåëüñ, Ëåíèíèé ñóðãààëûã òîäîðõîé áè÷æýý.<br />
Óã ñîíèíû 1920 îíû 2-ð ñàðûí 10-íä ãàðñàí òýðã¿¿í äóãààðò: “...Òóñ óëñûí<br />
áà àðäûí ÷ºëºº ýðõèéã îëîõ íü ÿìàãò àðä îëîíä òóñòàé õýðýã ìºíèé òóë,<br />
ãàãöõ¿¿ àðä îëîí ººðñäèéí çîðèã áà õ¿÷ýýð îëñîí ýðõèéã áîäèò æèíõýíý<br />
÷ºëºº ýðõ ãýíý. Áóñàä õàðèéí õàðãèñ çàñãóóäûí òóñëàìæààð îëñîí ýðõ¿¿ä<br />
íü ò¿¿õèé õóóðìàã áàéíà. Þó ãýâýë, ìºíººõºí Îðîñ õÿòàä õî¸ðûí õààí<br />
çàñãèéí ãàçðààñ ãàäààä ìîíãîëä îëãîñîí àâòîíîìèò ýðõ íü îäîî ÿìàð áîëñíûã<br />
èëýðõèé áóé ... õýðýâ óëñ òºðèéí çàñàã, õóóëü æóðìûã àðä á¿ãäèéí òýãø<br />
ýðõèéã ñàõèí, õýðýã òóñûã íýãýí àäèëààð õàìãààëàõ õàíãàõààð çîõèîæ, ãàäíà<br />
äîòíûí ìºëæèõ äàðëàõ ç¿éë¿¿äèéã ø¿¿ðäýí àðèëãàæ, óëñûí àøèã õºðºíãèéã<br />
àðâèæóóëàí, ýä òàâààðûí ¿éëäâýð íýâòð¿¿ëýí ýðäýì ñóðãóóëèéã ýð÷èìòýé<br />
ÿâóóëàí, àëèâàà áàéäëûã ñàéæðóóëáààñ ë óëñûí ººðºº ýçýðõýõ ýðõ áà àðäûí<br />
÷ºëºº ýðõ íü áàò òîãòîæ ÷àäíà. Èéìèéí òóë óëñ òºðèéí ýðõ ìýäëèéã àðä îëîí<br />
ººðñíºº ýçëýí àâ÷ ÷óõàì èòãýëòýé ¿íýíõ¿¿ ñàíààíààñ îëíû òóñûã õè÷ýýõ,<br />
õýðýã ¿éëñýý ÿâóóëàí ÷àäàõ, øóäðàãà, ýðäýìòýí ñàéí õ¿ì¿¿ñèéã àðä ººðñíºº<br />
ñîíãîæ óëñûí çàñàã áàðèóëíà...” ãýæýý. 220<br />
1921 îíû 3-ð ñàðûí 1-3-íä õóðàëäñàí íàìûí Àíõäóãààð èõ õóðàë à÷<br />
õîëáîãäëîîðîî õóâüñãàëûí ò¿¿õýíä îíöãîé áàéð ýçëýäýã. Òóñ õóðàë ººðèéí<br />
îðíû óëñ òºðèéí áàéäëûã õýëýëöýýä, õóâüñãàëûí çîðèëòûã òºëºâëºæ,<br />
“Ýðìýëçýõ 10 ç¿éë” õýìýýõ íàìûí ìºðèéí õºòºëáºðèéí áè÷ãèéã áàòëàñàí<br />
áèëýý.<br />
“̺ðèéí õºòºëáºðèéí” íýãä¿ãýýð ç¿éëä: “Ìîíãîë îëîí àéìãèéí àðä<br />
ò¿ìíèé ýðõ ìýäëèéã ìàíäóóëàí, ò¿ìýí àðäûí ãàøóóí çîâëîíã àðèëãààä, ýíõ<br />
ò¿âøíýýð àæ òºðºí áóñàä îëîí ¿íäýñòíèé óëñûí àäèë àëèâàà ýð ÷àäàë, ýðäýì<br />
áèëãýý áàäðóóëàí ãýãýýð¿¿ëæ, óëàì óëàì áîëîâñðîí ýí òýãø æàðãàöãààõûã<br />
õ¿ñíý” ãýæýý. 221<br />
Àðäûí íàì ººðèéí èõ õóðëûí øèéäâýð ¸ñîîð ìàë÷èí àðäûí çýâñýãò<br />
áîñëîãûã áýëòãýí ÿâóóëàõ áàéãóóëëàãà áîëîõ õóâüñãàëò ò¿ð çàñãèéí ãàçðûã<br />
áàéãóóëàõûã òóõàéí ¿åèéí çîðèëò áîëãîí òàâèâ.<br />
220<br />
“Ìîíãîëûí ¿íýí” cîíèí, 1920 îíû 11-ð ñàðûí 10. äóãààð 1.<br />
221<br />
Ìîíãîë Àðäûí Õóâüñãàëò íàìûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä, (1920-1924), Óëñûí õýâëýë, 1946<br />
îí. Óëààíáààòàð õîò, 35-ð òàëä.<br />
147
Change language