Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ò¿ìýíæàðãàëòàé òóëàëäàõààð î÷òîë òýð íü õýäèéí îðãîí çàéëñàí òóë ¿ëäñýí<br />
çàðèì ýä õîãøëûã õóðààí àâ÷ îðîí áàéøèíãèé íü øàòààñàí áàéíà. Ýíý áîë<br />
àðä ò¿ìíèé ýðõ ÷ºëººíèé òýìöëèéí íýã èëðýë àæýý. Ãýòýë Ìàíèáàçàð íî¸í,<br />
ýë “õýðýã” äýãäýýñýí Àþóø òýðã¿¿òýé àðäóóäûã çýìëýí õîõèðëûã òºëñ¿ãýé<br />
ãýæ øààðäñàí íü çàì çóó𠺺ð õîøóóíû íóòàãò çóãàäàí î÷èæ îðîãíîæ áàéñàí<br />
Ò¿ìýíæàðãàëûã çîðèãæóóëæ á¿ð áóöàæ èðæ çàðãà ¿¿ñãýõýä õ¿ðãýâ. ¯¿íèé<br />
ä¿íä õîøóóíû íî¸í, õÿòàäûí øóíàõàé õóäàëäàà÷íû õîîðîíä õîøóóíû àðäûí<br />
ýñðýã íýã ¸ñíû õàìòûí òýìöýë ¿¿ñýæ àäàã ñ¿¿ëä íü Àþóø òýðã¿¿òýé àðäóóäûã<br />
1912 îíû òýñãýì õ¿éòýí ºâºë áàðèâ÷ëàí ãàâ ãèíæ ç¿¿ëãýæ, õàð ãýðò õîðüæýý.<br />
Ãýòýë õîøóóíû àðäóóä Àþóøèéí òýìöëèéã ÿìàãò òàëàðõàæ áàéñàí ó÷èð<br />
õîðèãäîãñäûã ñóëëàõàä òóñàëæýý. Èíãýæ Àþóø òýðã¿¿òýé õýñýã áîñîã÷èä<br />
ñóëëàãäààä Õºíäèéí àì ãýäýã ãàçàð î÷èæ á¿ãýýä õýðõýí çàñàã íî¸íû ýñðýã<br />
äàõèí øèð¿¿í òýìöýõ àðãà áîäëîãî õàéæ áàéâ. Óäàëã¿é òýäýí äýýð îéð<br />
îð÷ìûí àðäóóä èðñýýð á¿ãä 200 øàõàì õ¿í áîëæ, òýíäýý õýäèé áîëõè áîëîâ÷<br />
ò¿ð õóãàöààíä ÷ àòóãàé àðäûí çàõèðãàà òîãòîîæýý. Ýíý íü ò¿¿õýíä “Öýöýã<br />
íóóðûí äóãóéëàí” ãýäýã íýðýýð îðæýý. Öýöýã íóóðûí äóãóéëàí áàéãóóëàãäñàí<br />
òýð ¿åýñ ýõëýí ¿íýíäýý òóñ õîøóóíû äîòîð äóãóéëàí áà çàñàã íî¸íû òàìãûí<br />
ãàçàð ãýæ õî¸ð çàõèðãàà òîãòîõîä õ¿ð÷ýý. Àðäóóä äóãóéëàíã óëàì á¿ð<br />
õ¿ðýýëýí òîéð÷, õàðüÿàò íî¸íû òóøààëûã øóóä õºñºðä¿¿ëýí èëýðõèéãýýð<br />
ìº÷ººðõºí, àëáàí òàòâàðûã ýñ ºãºõ çýðãýýð òýìöýæ ýõýëñýí ó÷èð, çàñàã<br />
íî¸íû íýð ñ¿ð îëíû í¿äíèé ºìíº íýãìºñºí óíàæýý.<br />
Õºíäèéí àìàíä õóðàí öóãëàðñàí “Öýöýã íóóðûí äóãóéëàíãèéíõàí” õàìò<br />
õýëýëöýí òîãòîæ çàëüõàé ýòãýýä çàñàã íî¸íû ýñðýã 44 ç¿éëýýñ á¿ðäñýí<br />
çàðãûí áè÷èã õèéæ 165 õ¿í ãàðûí ¿ñãýý äóãóéðóóëàí çóðæ ÷óóëãàí äàðãûí<br />
ãàçàð ÿâóóëæýý. Ýíýõ¿¿ çàðãûí áè÷ãèéí ãîë óòãà ñàíàà íü ìàíæ-õÿòàäûí<br />
êîëîíè÷ëîëûí äýãëýì õèéãýýä äîòîîäûí ôåîäàëûí çàñàã çàõèðãààíû äîð<br />
àðäóóä õýðõýí çîâîí ç¿äýð÷ áàéñíûã ãýð÷èëæ ºãíº.<br />
Àþóø íàðûí ýíý óäààãèéí çàðãà òýìöýë íü òýäíèé çîðüñîí ñàíàñíû ¸ñîîð<br />
áîëñîíã¿é, õîøóóíû òàìãûí ãàçàð, àéìãèéí ÷óóëãàí, öààøèëáàë ìîíãîëûí<br />
ôåîäàëûí ¸ñò áàéãóóëàëä ìºðãºæ çàìõàðñàí áîëîâ÷ àðä îëíû ñàíàà ñýòãýëä<br />
àðä÷èëñàí õºäºë㺺íèé ¿ð õºðºí㺠öàöñàí þì ãýõýä ¿ë áîëîõ ãàçàðã¿é.<br />
Àþóøèéí 1912 îíû øèíý òýìöýë íü èõýýõýí ñîíèí ¿çýãäýë ìºí. Ýíý áîë<br />
þóã õàðóóëæ ºãºâ ãýâýë, Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé 1911-1912 îíû ¿íäñýíèé<br />
ýðõ ÷ºëººèèé õºäºë㺺íèé àðä÷èëñàí ÷èãëýë á¿õèéã íîòëîõ áàðèìò ìºí.<br />
¯íýõýýð ýíý õºäºë㺺íèé ãîë õºäëºõ õ¿÷-ºðãºí îëîí àðä ò¿ìýí ìàíæ-õÿòàäûí<br />
êîëîíè÷ëîëîîñ ãàðàõ òºäèéã¿é, ôåîäàëûí íèéãìèéí äàðëàë ìºëæëºãººñ<br />
àíãèæðàõ çîðèëãîòîé áàéñíûã ãýð÷èëæ áàéíà.<br />
Èéìýýñ ÷ Ìîíãîëûí îëîí õîøóóíààñ ãàäààäûí êîëîíè÷ëîã÷äûã ýñýðã¿¿öýõ<br />
õºäºë㺺íèé äóíäóóð àíãèéí òýìöýë õóðö õýëáýðýýð õîñëîí ãàð÷ áàéñàí íü<br />
îéëãîìæòîé. Õýäèéãýýð àðä ò¿ìýí ýíý ìýòýýð àíãèéí ýðõ ÷ºëººíèé òºëºº ýíä<br />
òýíä òýìöýæ áàéñàí áîëîâ÷ 1911 -1912 îíû ¿íäýñíèé ýðõ ÷ºëººíèé õºäºë㺺íèé<br />
ãîë õ¿÷ íü ãàäààäûí êîëîíè÷ëîëûí ýñðýã ÷èãëýñíèéã öîõîí òýìäýãëýõ õýðýãòýé.<br />
18
Change language