You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
¿çýë á¿õèé õ¿÷í¿¿äèéí øààðäëàãààð áèé áîëñîí ¿çýãäýë þì. Óëñûí õóðàë<br />
ÿâààíäàà ñîíãóóëèéí æóðàìä îðîõ ãàíö çàìòàé áàéâ.<br />
Ìîíãîëûí íèéãìèéí äýâøèëòòýé õ¿÷í¿¿ä, óëñûí õóðëûã àøèãëàõ òàëààð<br />
òýìöýë ÿâóóëæýý. 1915 îíä Ò¿øýýò õàí àéìãèéí ìýéðýí Äîðæ, àéìãóóäûí<br />
õîîðîíä àâòî ºðòºº áàéãóóëàõ, Áîãä ãýãýýíèé øàâüä ºðòººíèé àëáà íîãäóóëàõ<br />
òóõàé äîðä õóðàëä ñàíàë òàâüñàí áíëýý. Õýðýâ Äîðæèéí ýíý ñàíàëûã Áîãä<br />
ãýãýýíèé çàñãèéí ãàçàð äýìæèæ, Ìîíãîëûí ¿íäñýíèé õºðºí㺺ð àâòî òýýâýð<br />
áàéãóóëáàë, óëñûí õºãæèëä õè÷íýýí à÷ òóñòàé áîëîõ íü ìýäýýæ õýðýã àæýý.<br />
Ãýòýë, Õ¿ðýýíèé ýðõ áàðèã÷èä ýíý óðàãøòàé ñàíàëûã äýìæñýíã¿é ºíãºð÷ýý.<br />
Ìîíãîëûí íèéãìèéí äîòîð ààæèì áîëîâ÷ òºðæ áàéñàí äýâøèëòòýé ¿çëèéã<br />
òóñãàí, Èõ øàâèéí ñóë çàéñàí ëàì ¨íäîíæàìö 1916 îíû 3-ð ñàðä óëñûí äýýä,<br />
äîðä õóðëûí ãàçàðò òàíèëöóóëàõ õóóäàñ ºðãºõ人, Ìîíãîë îðíûõîî äîòîîäîä<br />
óðãàäàã öàéã àøèãëàí óëñûí áàÿëãèéã àðâèòãàõ òóõàé ñàíàë äýâø¿¿ëæýý.<br />
Òýðõ¿¿ õóóäàñíû äîòîð, ìîíãîë÷óóä òóëãàð òºðºº ìàíäóóëñíààñ õîéø òóñ<br />
ãàçðûí àøãèéã ººðòºº ýçýðõýõ ýðõèéã îëñîí ó÷èð, ººðèéí îðíû áàéãàëèéí<br />
áàÿëãèéã á¿ðýí àøèãëàõ íü ÷óõàë ãýæ òýìäýãëýýä, ìîíãîë ãàçàð óðãàäàã<br />
äîëîîí ç¿éë öàéã ò¿¿æ óëñ äàÿàð àøèãëàõûã óðèàëæýý. Èéì àðãà õýìæýý<br />
àâáàë “õîë õÿçãààð ãàäààä Èðãýí óëñûí òýýæ èðýõ öàéã õýòýðõèé ¿ëýìæ ¿íýýð<br />
õóäàëäàí àâ÷ áîîãäîõ ÿâäàëã¿é áîëãîæ, áàñõ¿¿ öàéíû ãàçðûã ãàäààä óëñûí<br />
õ¿í èðãýíä ò¿ðýýñëýõ çýðãýýð...” 162 óëñàä àøèã îðóóëæ áîëîõ òóõàé ìºíõ¿¿<br />
õóóäàñíû äîòîð òîäîðõîéëæýý.<br />
Ëàì ¨íäîíæàìöûí ñàíàëûã áîäâîë, äàëàé ×îéíõîð âàí Öýäýíñîäíîìûí<br />
ñàíàë íèëýýä óðàãø àõèñàí áºãººä ôåîäàëûí õàðèëöààã áèò¿¿äýý ø¿¿ìæèëñýí<br />
îðîëäëîãî ìºí. 1916 îíû 3-ð ñàðä ãàäààä ÿàìíû äýä ñàéä, ÷èí âàíãèéí çýðýã<br />
çàñàã òºðèéí æ¿í âàí äàëàé ÷îéíõîð Öýäýíñîäíîì Óëñûí äýýä õóðàëä áè÷èã<br />
ºðãºí, óëñûí ñàíõ¿¿ã àðâèæóóëàõ òàëààð íèëýýä ñàíàë òàâèõäàà, “àëáàí<br />
ãóâ÷óóðûí íèéãýì òýãø, õ¿íä õºíãºí, èë¿¿ äóòóóã á¿ðíýý õÿíàæ ã¿éöýòãýñýí<br />
õýìýýâýýñ áîëîõã¿é, ç¿é íü äàõèí äàâòàí á¿ãäýýð õÿíàí ø¿¿ìæèëæ àðâèëàí<br />
õýìíýõèéã ÷óõàë áîëãîí õýëýëöâýë çîõèíî...” 163 ãýæýý.<br />
Öýäýíñîäíîìûí ñàíàëûí íýã ñîíèðõîëòîé òàë íü äºðâºí àéìàã øàâü<br />
Ä¿ðâýä, Óðèàíõàéí çýðýã øàâü íàðààñ áóñäûí íýã àäèë òàòâàð òàòàõûã<br />
óðèàëñàíä îðøèíî. Ýíý áîë ôåîäàëûí Ìîíãîë óëñûí ýçýí Áîãä ãýãýýíèé ýðõ<br />
ÿìáàíä õàëäñàí íèëýýä çîðèãòîé àëõàì áàéâ.<br />
Öýäýíñîäíîì öààø íü áè÷èõäýý, Ìîíãîëûí îëîí õîøóóäààñ õÿòàäûí<br />
ï¿¿ñí¿¿äýä óðüä ºìíº òàâüñàí ºð øèðèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ àðãà ýðýõ, ýñ<br />
áîëáîë õóâü õîðîãäóóëæ óóæèì õóãàöààãààð òºë¿¿ëýõýýñ ººð àðãàã¿é ãýâ.<br />
Ó÷èð íü “õºðºíãèéã äóóñãàâ÷ ºðèéã äóóñãàí ÷àäàõã¿é” ãýæ òýìäýãëýæýý.<br />
Ò¿¿íèé òàâüñàí ñàíàëûí áàñ íýã òàë íü ôåîäàëûí ¸ñ äýãëýìèéí õ¿íä ñóðòàë,<br />
õºø¿¿í õîéðãî ÿâäëûã õóðöààð ø¿¿ìæëýõäýý, àìüäðàë øààðäâàë àëèâ íýã<br />
162<br />
Óëñûí àðõèâ, 2-13-5.<br />
163<br />
̺í àðõèâ, 1-41-15.<br />
113
Change language