Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ÿëàíãóÿà ÷èíýýëýã íýã íü íîîñ, ìàõ, àðüñ,øèð, ñ¿¿ öàãààí èäýý çýðýã ÌÀÀ<br />
á¿òýýãäõ¿¿íýý ººðñíºº ÷ºëººòýé àðèëæèõ áîëîìæòîé áîëæýý. Õîæèì òóñ<br />
îðíû ýäèéí çàñàãò çîíõèëîõ ñóóðü ýçëýõ áîëñîí æèæèã òàâààðûí õýâøèë<br />
èéíõ¿¿ ò¿ðãýí á¿ðýëäýí òîãòíîæ áàéâ.<br />
Æèæèã òàâààðûí àæ àõóé ºñ÷ èðýõýä, õóâüñãàëûí ºìíºõ Ìîíãîëûí ýäèéí<br />
çàñàãò ¿ëýìæõýí ñóðü ýçëýæ áàéñàí áºãººä Ëåíèíèé õýëñíýýð ÕÀÀ õàìãèéí<br />
á¿ä¿¿ëýã õýëáýð áîëîõ ýäëýõ¿¿í àæ àõóé íü ¿¿ñýí áàéñàí äîòîîäûí çàõ<br />
çýýëèéí íºëººíä îðñîîð áàéâ. Ôåîäàë àíãèéí óëñ òºðèéí íî¸ðõëûã óñòãàæ<br />
õàìæëàãàò ¸ñ õàëàõûí õàìò Àðäûí çàñãèéí ãàçðààñôåîäàëûã ýñýðã¿¿öñýí<br />
áóñàä àðãà õýìæýý àâ÷ ÿâóóëñíû ¿ðýýð ôåîäàëûí àæ àõóé õýëáýðýýð îðøèí<br />
òîãòíîæ áàéñàí ôåîäàëûí õýâøèë íèëýýä èõ äîðîéòñîí áàéíà. Òàòâàð,<br />
ãóâ÷óóð, õàìæëàãà àðäûí ¿íýã¿é õºäºëìºð óëñààñ àâäàã öàëèí ï¿íë¿¿<br />
ãàäààäûí ï¿¿ñíèé çýýëëýã çýðãýýð áàÿæèõ áîëîìæîî àëäñàí ýäãýýð àæ<br />
àõóé, òóñ îðíû ýäèéí çàñàãò ýäýëæ áàéñàí áàéð ñóóðèàñàà óëàì ò¿ðãýí ñàëæ<br />
ôåîäàëûí àæ àõóéí øèíæýý ààæìààð àëäàæ áàéâ. Ãýâ÷ òýäãýýð àæ àõóé ìºí<br />
ë îëîí ìàëòàé õýâýýð áàéëàà. Õºëñíèé õºäºëìºð õýðýãëýæ, ãàäààäûí ï¿¿ñ,<br />
íóòãèéí õ¿í àì õî¸ðûí äóíä äàìëàí çóó÷ëàã÷èéí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã ýäãýýð<br />
àæ àõóé áîë íóäàðãàí ìàÿãèéí òîì àæ àõóéí øèíæ òºðõèéã îëæ ýõëýâ. ̺í<br />
òýð÷ëýí ¿ëýìæõýí ìàëòàé æàñóóä ôåîäàëûí õýâøëèéí íýã õýëáýð áîëæ<br />
áàéëàà. Ãýâ÷ ýäãýýð àæ àõóé áàñ æèæèã òàâààðûí øèíæòýé ¿éë àæèëëàãààãàà<br />
èäýâõæ¿¿ëæ áàéëàà. Ôåîäàë, ñ¿ì õèéäèéí àæ àõóéòàé îéð äîòíî ñ¿ëáýëäýã÷<br />
õóäàëäàà÷èä 1924 îíû ýõýýð ìýäýãäýõ¿éö îëøèðñîí íü ñàíàìñàðã¿é ç¿éë áèø<br />
þì.<br />
Òóñ îðíû ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí àíãèéí á¿ðýëäõ¿¿í õî¸ðò îãò øèíý çé¿ë<br />
áîëîõ ñîöèàëèñò õýâøëèéí ç¿éë ãàð÷ èðëýý. Àíõíû ¿åä ýíýõ¿¿ õýâøèë íü óðüä<br />
ãàäààäûí êàïèòàë áóþó Àâòîíîìèò çàñãèéí ìýäýëä áàéãààä õîæèì óëñûí<br />
áîëñîí, á¿ðýí áóþó õàãàñ ãàð ¿éëäâýðèéí øèíæòýé àæ ¿éëäâýðèéí æèæèã<br />
ãàçðóóä, ìºí ñàíõ¿¿ çýëèéí ñèñòåì, õóäàëäàà, ýä õýðýãëýã÷äèéí õîðøîîëîë,<br />
óëñûí ÕÀÀ (òàðèà, òàðèõ, ìàë òóóõ) ãàçðûí õýëáýðòýé áàéñàí þì.<br />
Îëîí õýâøèëò ýäèéí çàñãèéí äàëàé äîòîð ¿¿ñýæ áàé áîëñîí ñîöèàëèñò<br />
õýâøëèéí ç¿éë òýð ¿åäýý ñóë äîðîé áàéñàí õýäèé áîëîâ÷ òóñ îðíûã<br />
êàïèòàëèñò áóñ çàìààð õºãæ¿¿ëýõ çîðèëòûã øèéäâýðëýõýä èðýýä¿éäýý èõ<br />
¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé áàéëàà. Òýð ¿åä óëñûí áîëãîñîí ¿éëäâýðèéí ãàçðóóä<br />
ýä õýðýãëýã÷äèéí õîðøîîëîë õî¸ðûí àëü àëü íü äîòîîäûí çàõ çýýëèéã ººðèéí<br />
¿éëäâýðèéí áàðààãààð áàéòóãàé Ìîíãîëûí òºâ õîðøîîãîîð äàìæèæ áîðëîäîã<br />
ãàäààä áàðààãààð ÷ îëèãòîé õàíãàõ ÷àäàëã¿é áàéæýý.<br />
Òóñ óëñûí çàõ çýýë äýýð ãàäààäûí êàïèòàë, õÿòàäûí îëîí çóóí ï¿¿ñ,<br />
Àìåðèê, Àíãëè, Ãåðìàí áîëîí áóñàä ãàäààä îðíû õóäàëäààíû îëîí àðâàí ï¿¿ñ<br />
íî¸ðõîæ áàéëàà. 1924 îíû ýõýýð ãàäààäûí õóâèéí õóäàëäààíû ï¿¿ñ¿¿äòýé<br />
õèéæ áàéñàí õóäàëäààíû ýðãýëòèéí õóâèéí æèí óëñûí íèéò õóäàëäààíû<br />
ýðãýëòèéí 86,4%-ã ýçýëæ áàéâ.<br />
177