Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Õÿòàäûí òèéì äýýðýíã¿é áºãººä ÿìàð ÷ ¿íäýñã¿é øààðäëàãûã Ìîíãîëûí<br />
òàë õ¿ëýýí àâàõã¿é íü ìýäýýæ õýðýã áàéæýý. Ìîíãîëûí òºëººëºã÷ äààëàì<br />
Äàøæàâ ýíýõ¿¿ “îðøèë”-òîé òàíèëöààä, ¿ã õýëýõäýý: “...áèäíèé ìîíãîë÷óóä<br />
øàøèí ¿íäýñ, õýâ ñóðòàë, ãàçàð îðíîî á¿ðýí á¿òýí áîëãîí áàòëàõûí òóëä<br />
ìºíººõºí ×èí óëñààñ ñàëæ òóñãààð óëñ òºð áàéãóóëàí, ìàíàé Ìîíãîëûí<br />
øàðûí øàøíû ýçýí Æèáçóíäàìáà ëàì þóãààí îëîí á¿ãäýýð ºðãºìæëºí<br />
Ìîíãîë óëñûí ýçýí õààí ñóóðèíä çàëààä ººðòºº òîãòíîñîí óëñ áîëæ íýãýíò<br />
äºðâºí æèë áîëñîí áà áàñ çàâñðàà Èõ Îðîñ óëñûí õààí ýçíèé çàñãèéí<br />
ãàçðààñ ìàíûã õýëýëöýýðò ýòãýýä áîëãîæ çºâøººðºí õ¿ëýýæ, óëñ òºð<br />
íèéòýä õîëáîãäîõ íàéðàìäëûí ãýðýý áà õóäàëäààíû ãýðýý áàéãóóëñàí ç¿éë<br />
áóé...” ãýæýý. ̺í öààø íü ºã¿¿ëýõäýý, Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçàð, Õÿòàäûí<br />
òºëººëºã÷äèéí øààðäàæ áàéãààãàà𠓺ºðèéí óëñ áà ººðèéí Ýçýí õààíûã<br />
óñòãóóëàõûã õýðõýâ÷ çºâøººðºõã¿é...” 102 ãýäãèéã ìýäýãäæýý. Îðîñûí<br />
òºëººëºã÷ À.Ìèëëåð õýëñýí ¿ãýíäýý, Ãàäààä ìîíãîëûã Õÿòàä õýìæýýòýéãýýð<br />
ýçýðõýõ Ãàäààä ìîíãîë îðîí ººðòºº ýçýðõýõ àâòîíîìèò õýìýýñýí ¿ãí¿¿äèéí<br />
óòãûã Åãèïåò áà æè÷ õàìãààëàëä á¿õèé ãàçàð îðíóóäààð ¿ëãýð òàòàí, Áîãä<br />
õààí õýìýýñýí öîë áîë õýìæýýòýé ýçýðõëýëèéí óòãàíä ¿ë õàðøëàõ ÿâäëûã<br />
ó÷èðëàí òîäîðõîéëæ, áàñ Ìîíãîëûí îëíîî ºðãºãäñºí îí òîîëëûã àëáàíû<br />
áè÷èãò Õÿòàäûí á¿ãä íàéðàìäàõ óëñûí îí òîîëîëòîé õàìò õýðýãëýæ áîëíî<br />
ãýæýý. Ìèëëåð ìàðãàí ºã¿¿ëýõäýý, Áîãä õààí, Ýçýí õààí á¿õèé Ñîëîíãîñ<br />
áîë Õÿòàä óëñ, ßïîíû õýìæýýò ýçýðõëýëèéí äîð ÿâæ áàéñàí áºãººä áóñäûí<br />
ïðîòåêòîðàòàä áóé Ìàðîêêî, Áóõàð, Õèâà çýðýã óëñûí òîëãîéëîã÷èä<br />
“ñóëòàí”, “ýìèð”, “õààí” õýìýýõ öîëîî õýðýãëýñýýð áóé. Òýãýõäýý ïðîòåêòîðàò<br />
áîë õýìæýýò ýçýðõëýëèéã áîäâîë óëàì èõ õàðààò áàéíà ãýñýí ¿ã ãýõ çýðãýýð<br />
ººðèéí áàéð ñóóðèéã õàìãààëàí ÿðüæýý. 103<br />
¯¿íèéã ýñýðã¿¿öýæ Õÿòàäûí òºëººëºã÷ Áè Ãóé-Ôàí ¿ã ýëýõäýý, Ýçýí<br />
õààíû òóõàé Îðîñûí òºëººëºã÷èéí ó÷èðëàí ãàðãàñàí íü Åâðîïûí ¿çýëä ¿íýí<br />
áèëýý õýìýýí çºâøººðºâ÷, äîðíî ç¿ãèéí óëñóóäûí ¿çýëä Áîãä õààíû öîë,<br />
óëñûí çàñãèéí îí õî¸ð íü õýìæýýòýé ýçýðõëýëèéí óòãàíä îãò òîõèðîõã¿é ãýæ<br />
ìàðãàëäæýý. Ìàíàé ñàíàëûã ýñ õ¿ëýýâýýñ “Áýýæèíãýýñ èðñýí çààâðûí ¸ñîîð<br />
áèä öààø õýëýëöýæ ¿ë ÷àäíà” ãýæ ýöýñò ñ¿ðä¿¿ëýõ ÿíç ãàðãàæýý. Äàãàëäààãààð<br />
íü Õÿòàäûí ººð íýã òºëººëºã÷ ×ýíü Ëó ìàðãàæ õýëýõäýý Ìîíãîëûí òóõàé<br />
Îðîñ-Õÿòàäûí 1913 îíû òóíõàã ¸ñîîð Ìîíãîë áîë Õÿòàäûí íýãýí õýñýã ãàçàð<br />
ìºí õýìýýñíèéã çààæ “íýãýí ãàçàð äýýð õî¸ð ýçýí áàéæ áîëîõã¿é” 104 ãýæýý.<br />
Õýðýâ Ìîíãîëûí òàë, Õÿòàäûí òºñëèéã çºâøººðºõã¿éãýý óëàìæèëæ, ãóðâàí<br />
ýòãýýäèéí õýëýëöýýðèéí õýðýã ¿ë á¿òýõýä õ¿ðâýýñ ¿¿íèé áóðóó íü Ãàäààä<br />
ìîíãîëûí òºëººëºã÷äºä òóñàõààñ ãàäíà, áàñ çàðèì íü Îðîñò òóñíà ãýæýý.<br />
Õÿòàäûí òºëººëºã÷èä òóñ õóðàëäààí äýýð Ìîíãîëûí òºëººëºã÷äèéí ç¿ã<br />
õàíäàí, Ýçýí õààíû öîë áà “Îëíîî ºðãºãäñºíèé” õýìýýõ îíû öîëûí òóõàé<br />
102<br />
̺í òýíä.<br />
103<br />
̺í àðõèâ. 1-35-103.<br />
104<br />
Óëñûí àðõèâ, 1-35-103.<br />
80
Change language