Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
õýðõýõýý Õ¿ðýýíýýñ ãóéõ àæààìóó ãýñýíä “ººðèéí Ýçýí õààíäàà öîëû íü<br />
ýâäñ¿ãýé õýìýýí áèä öàõèëãààí óòàñ ÿâóóëæ îãò ÷àäàõã¿é” 105 ãýæ õàðèóëæ<br />
áàéæýý.<br />
Ýíä äóðäñàí õýäõýí ºäðèéí õóðàëäààíû ÿâöààñ ¿çâýë, Õèàãòûí áàãà õóðàë<br />
ýõëýýä ÿìàð èõ çºðºë人íòýé òóëãàðñàí íü èëýðõèé àæýý.<br />
Òóñ õóðàë äýýð ÿìàð íýð òîìü¸î õýðýãëýõ òóõàé ìàðãààí áîë ¿íýíäýý<br />
çàð÷ìûí àñóóäàë áàéæýý. Õàìàã ó÷èð Ìîíãîëüí òóñãààð òîãòíîëûã õýðõýõ,<br />
òîäîðõîé ÿðèâàë, õÿçãààðëàõ óó, ýñýõ¿ë á¿ð óñòãàõ óó ãýäýãò îðøèæ áèëýý.<br />
Èìïåðèàëèçìûí ¿åä îëîí óëñûí àëèâàà õýëýëöýýðò õ¿÷òýé íü õ¿÷ã¿éí<br />
ýðõ ìýäýëä õàëäàõ ÿâäàë íèéòëýã ¿çýãäýë àõóë, Õèàãòûí áàãà õóðàë ìºí ë ýíý<br />
÷èãò ÿâàãäñàí íü ãàéõàõ õýðýã áèø ýý.<br />
Áîãä õààíò Ìîíãîë óëñûí òºëººëºã÷èä òºðèéí ò¿ñãààð òîãòíîëîî<br />
öóöëóóëàõã¿é õýìýýí òàñ çºðæ áàéñíûã Õÿòàä áà Õààíò Îðîñûí òºëººëºã÷èä<br />
õàâñðàí õ¿÷ òóëãàõààñ ººð àðãàã¿é áîëæýý. Ýíý òóõàé Õÿòàäûí òºëººëºã÷<br />
¿ã õýëýõäýý Ìîíãîëûí òóõàé Îðîñ-Õÿòàäûí 1913 îíû òóíõãèéã Ãàäãàä<br />
øîíãîëûí òºëººëºã÷äºä õ¿÷ýýð òóëãàí õ¿ëýýëãýõèéã Îðîñûí òàëä øààðäàæ<br />
áàéæýý. Öààø íü Õÿòàäûí òºëººëºã÷ ÿðèõäàà “Àâòîíîìèò íóòãàà ãàäààä<br />
ìîíãîëûí òºëººëºã÷èä óëñ” ãýõ ñàíààòàé þó ãýæ äàéð÷ áèëýý. Ãýòýë Õààíò<br />
Îðîñûí òºëººëºã÷ àÿäàí äàãàëäàæ ºã¿¿ëýõäýý, “Îðîñ óëñ Ãàäààä ìîíãîëûí<br />
àâòîíîìèòûã çºâõºí çºâøººðñºí áîëîõîîñ áèø, Ãàäààä ìîíãîëûã òóñãààð<br />
óëñ ãýæ õýçýý ÷ õ¿ëýýí çºâøººðñºíã¿é. Èéíõ¿¿ îëîí óëñûí óëñ òºðèéí<br />
õàðèëöààíä Ãàäààä Ìîíãîë ãýäýã óëñ îðøèí òîãòíîæ áàéñàíã¿é” ãýæýý. 106<br />
Èéíõ¿¿ ýðò äýýð ¿åýñ áèåý äààñàí òóñãààð òºð óëñ áàéãóóëæ ÿâñàí óðò<br />
óäààí æèëèéí óëàìæëàë ò¿¿õ á¿õèé ìîíãîë óëñûã òýãæ äàéð÷ áàéñíààñ<br />
¿çýõýä èìïåðèàëèçûí ¿åèéí îëîí óëñûí õàðèëöààíä ÿìàð çàð÷èì íî¸ðõîæ<br />
áàéñàí íü òîäõîí àæýý.<br />
Ýíý ìýòýýð Õààíò Îðîñ, Õÿòàä õî¸ð èõ ã¿ðíèé òºëººëºã÷èä õàâñðàí<br />
äàðàëò ¿ç¿¿ëýõ òóë Ìîíãîë òàë àðãà ìóõàðäàæ, óëñûíõàà òºðèéí òóñãààð<br />
òîãòíîëîîñ íýã àëõàì óõðàõ çàìä îðæ àðãàã¿é àíõíû ñ¿ðõèé áóóëò õèéõýýð<br />
øèéäæýý.<br />
Õààíò Îðîñ áà Õÿòàäûí òºëººëºã÷èä Ãàäààä Ìîíãîëûí òóõàé Áýýæèíãèéí<br />
1913 îíû òóíõãèéã Ìîíãîëûí òºëººëºã÷äºä òóëãàí õ¿ëýýëãýõ òàëààð áàðàã<br />
õî¸ð ñàð øàõàì õ¿÷òýé øààðäàæ ñ¿ðä¿¿ëñíèé ä¿íä ñàÿ òýð ýçýðõýã ñàíààãàà<br />
áèåë¿¿ëæýý. Ìîíãîëûí òºëººëºã÷èä ÷ ýöýñò õî¸ð èõ ã¿ðíèé õàâ÷ëàãûã<br />
äàâæ, ººðèéí áàéð ñóóðèéã á¿ðýí õàìãààëæ ÷àäàõã¿éãýý îéëãîæ ìóõàðäëûí<br />
áàéäëààñ òàíàãòàé ãàðàõ àðãà áîäîõ áîëæýý. Ýíý íü Ãàäààä Ìîíãîëûí òóõàé<br />
Áýýæèíãèéí 1913 îíû òóíõãèéã ºíãºí äýýð çºâøººðºí õ¿ëýýæ, áóóëò õèéõ<br />
áàéäàë ¿ç¿¿ëýõ äàøðàìä ººðñäèéí ãîë ñàíààíóóäûã àâ÷ ãàðàõàä îðøèæ<br />
áèëýý.<br />
105<br />
̺í àðõèâ. 1-35-103.<br />
106<br />
̺í òýíä.<br />
81
Change language