Hazar World - Sayı:31 - Haziran 2015

100. YILINDA ÇANAKKALE ZAFERİ / CENTENNIAL OF THE ÇANAKKALE VICTORY
askeri ve siyasal etkileri bakımından
hem Türkiye’de hem de dünyada bilimsel
araştırmalara konu olmaya devam ediyor.
Avrupa devletleri arasında başlayan
Çanakkale Savaşları’nda, İstanbul’u işgal
etmeye çalışan Müttefik ordularının deniz
ve karadan yaptığı başarısız saldırılar
sonucu Türk savunma mevzilerini geçememesi,
I. Dünya Savaşı’nın en önemli
dönüm noktalarından biri haline geldi
ve savaşın gidişatını değiştirerek uzamasına
neden oldu. Türk Ordusu, Osmanlı
İmparatorluğu topraklarını pay etmeyi
planlayan işgal kuvvetlerinin Çanakkale’yi
askeri kuvvet yolu ile geçerek İstanbul’u
işgal etmeyi ve Osmanlı İmparatorluğu’nu
çökertmeyi amaç edinen askerlerini mağlup
etti. Haklı galibiyetini zaferle taçlandıran
kahraman Mehmetçik, aynı zamanda
modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını
ve egemen bir devlet olarak tarih
sahnesinde yer almasını da sağladı.
Büyük Güçler arasındaki gizli paylaşım
planları gereğince, Osmanlı Devleti’nin payitahtı
olan İstanbul “Askeri İşgal Eylemi”
çerçevesinde ele geçirilecekti. Deniz ve
kara muharebelerinden oluşan Çanakkale
Savaşları’nda, İngiliz Donanması’nın
İstanbul’u istila etmek ve Osmanlı
Devleti’nin teslime zorlamak maksadı ile
Türk Boğazlarını “kuvvet yoluyla” geçme
planı, 1915 yılında Fransız ve Rus savaş
gemileri ile müşterek taarruza dönüştü.
İstanbul’u işgal etme planında yaşadığı
başarısızlığın ardından 25 Nisan 1925 tarihinde
gerçekleştirdiği amfibik harekât
ile yeniden deneme yapan İngiliz Ordusu,
Yarbay Mustafa Kemal ve 57. Alay’ın üstün
başarısı karşında büyük bir yenilgi
aldı ve acı bir hüsrana uğradı. Gelibolu,
İngiltere için hem politik hem de askeri
itibarının mezarı oldu. İngiltere ve Fransa
yarım milyondan fazla askerden oluşan
dev bir kuvveti bir yıl boyunca Çanakkale
Cephesi’nde tutmak zorunda kaldığı ve bu
kuvvetin yaklaşık yarısını kaybettiği için
diğer cephelere yeterince kuvvet ayıramadı.
Yani Çanakkale Cephesi savaşın genel
gidişini de etkiledi.
TÜRK ORDUSU’NUN BÜYÜK ZAFERİ VE
SAVAŞIN STRATEJİK SONUÇLARI
Türk Ordusu’nun I. Dünya Savaşı’ndaki
askeri harekât yeteneği ve muharebe alanındaki
genel stratejik bütünlüğü büyük
bir başarının destanıdır. 1911 Libya ve 1913
Balkan Savaşları’ndaki yengilere rağmen
Türk Ordusu, çok kısa sürede modern
02 03
TÜRK ORDUSU’NUN
I. DÜNYA
SAVAŞI’NDAKI
ASKERI HAREKÂT
YETENEĞI BÜYÜK BIR
BAŞARININ
DESTANIDIR.
MILITARY
OPERATION
CAPABILITY OF THE
TURKISH ARMY
DURING THE WORLD
WAR I IS THE STORY
OF A HUGE SUCCESS.
serve as a highly attractive research topic
for many years in terms of its consequences
as well as its military and political impacts.
Started as a war between European states,
the Battles of Çanakkale became one of the
most important turning points in World
War I when the Allied Forces, trying to
occupy Istanbul, carried out unsuccessful
ground and marine attacks and failed to
pass the defense positions of the Turkish
army. It changed the course of the war and
prolonged the fights. The Turkish Army
defeated the soldiers of the occupation
forces which were planning to share the
territories of the Ottoman Empire and
occupy Istanbul after passing Çanakkale
by military force and bringing down the
empire. Brave Turkish soldiers not only
won the battle but also started the process
of establishing the Republic of Turkey as a
sovereign state on the international arena.
According to hidden sharing plans among
major forces, İstanbul –capital city of the
Ottoman Empire- was to be seized within
the framework of the “Military Occupation
Act”. The British Fleet was planning to
pass the Turkish Straits “by force” in order
to occupy Istanbul and force the Ottoman
Empire to surrender during the Battles of
22
HAZİRAN 2015 SAYI 31 - JUNE 2015 ISSUE 31