Hazar World - Sayı:31 - Haziran 2015

www.hazarworld.com
Sovyet sonrası dönemde iki ülke
arasındaki ilişkiler rekabet ve
işbirliğinin iç içe geçtiği kendine
özgü bir gelişme izlemişti.
1990’larda rekabet boyutu daha önemliyken
2000’lere gelindiğinde işbirliği boyutunun
öne çıktığını gözlemledik. Bu
süreler içinde zaman zaman ilişkilerde
gerginliğe sebep olan gelişmeler yaşandı
ama bu seneki kadar ciddi bir krizle ilk
defa karşılaşıyoruz diyebiliriz.
Krizin sebebi, 24 Nisan öncesi ve sonrasında
Rusya’nın üst düzey isimleri
tarafından arka arkaya yapılan “soykırım”
açıklamaları oldu. İlk olarak,
Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı
Devlet Duması, 24 Nisan’ın Ermenilere
karşı soykırım gerçekleştirilen gün
olduğuna dair bir karar aldı. Ardından
Rusya Devlet Başkanı Putin’in 22
Nisan’da Moskova’daki anma törenlerine
gönderdiği ve 24 Nisan olaylarının
“soykırım” olduğunu kabul ettiği
telgraf yayınlandı. Son olarak, Rusya
Başbakanı Medvedev’in Ermenistan
Cumhurbaşkanı’na gönderdiği ve içinde
“soykırım” tabiri geçen mesajıyla birlikte
Türkiye’de tepkiler yükselmeye başladı.
Aslında Rusya’nın Ermeni soykırımı iddialarına
yaklaşımı bilinmeyen bir konu
değil. Örneğin Rusya Devlet Duması
1995 ve 2005’te açık açık soykırımı kabul
eden kararlar almış ve açıklamalar yayınlamıştı.
Rusya Devlet Başkanı Putin
de Ermenistan’a yaptığı ziyaretlerde
soykırım anıtını ziyaret etmiş ve hatıra
defterini imzalamıştı. Bu açıdan bakıldığında,
Rusya’nın sözde soykırımın
100. yıl anmalarının yapılacağı 2015’te
de benzer bir tavır izleyeceği tahmin
edilmekteydi.
RUSYA’NIN 2015’TEKİ TAVRI NEDEN
KRİZ SAYILDI?
Sorunun cevabını Türkiye’nin inisiyatifiyle
işbirliği boyutu öne çıkartılarak
2000’lerde geliştirilen ikili ilişkilerde
aramak lazım. Özellikle Türkiye’de
2002 yılında Adalet ve Kalkınma
Partisi’nin iktidara gelmesiyle birlikte
Türkiye-Rusya ilişkileri önceki dönemlerle
kıyaslanmayacak derecede
gelişme gösterdi. Türkiye’nin Rusya’nın
adı önce “Güney Akım” sonra “Türk
Akımı” haline gelen doğal gaz projesine
olumlu ve yapıcı yaklaşımı; Türkiye’nin
ilk nükleer santral ihalesini Rusya’ya
vermesi; Ankara’nın Ukrayna olayları
TÜRKIYE’DE 2002
YILINDA ADALET VE
KALKINMA PARTISI’NIN
IKTIDARA GELMESIYLE
BIRLIKTE
TÜRKIYE-RUSYA
ILIŞKILERI ÖNCEKI
DÖNEMLERLE
KIYASLANMAYACAK
DERECEDE GELIŞME
GÖSTERDI.
TURKEY-RUSSIA
RELATIONS HAVE
SIGNIFICANTLY
IMPROVED COMPARED
TO THE PREVIOUS
PERIOD ESPECIALLY
WHEN THE JUSTICE
AND DEVELOPMENT
PARTY CAME TO
POWER IN 2002 IN
TURKEY.
There was distinctive progress in
the relations between the two
countries in the Post-Soviet period
during which competition and
cooperation were intertwined. We
observed that competition came to the
forefront in 1990s, however, cooperation
become prominent in 2000s. From time
to time, certain developments caused
tension in relations during these periods.
But, we can say that such a serious
crisis is experienced for the first time in
bilateral relations this year.
The crisis was triggered by the “genocide”
explanations made by senior figures
from Russia over and over before and
after April 24. Firstly, the State Duma
–Lower House of the Federal Assembly
of Russia– made a decision, claiming that
April 24 is the day of the genocide committed
against Armenians. Thereafter,
the telegram which was sent to the
commemoration ceremony in Moscow
on April 22 by the President of Russia
Vladimir Putin, accepting the April 24
events as “genocide”, was published.
Lastly, the message sent by Russian
Prime Minister Medvedev to Armenian
President, containing “genocide” expressions,
caused reactions in Turkey.
Actually, Russia’s approach towards
Armenian genocide claims is not a surprise.
For example, Russian State Duma
took decisions and made statements that
clearly recognize genocide in 1995 and
2005. Russian President Putin visited the
genocide memorial and signed the honor
book in Armenia. From this perspective,
Russia was expected to adopt a similar
stance in 2015 during the centennial commemoration
of the so-called genocide.
WHY RUSSIA’S STANCE IN 2015
CONSIDERED A CRISIS?
We can find an answer to this question
by evaluating the bilateral relations developed
in 2000s thanks to the focus on
the cooperation dimension by Turkey’s
initiative. Turkey-Russia relations have
significantly improved compared to the
previous period especially when the
Justice and Development Party came to
power in 2002 in Turkey. First things that
come to mind in this regard are: Turkey’s
positive and constructive approach
to Russia’s natural gas project, previously
named “South Stream” but then
changed to “Turkish Stream”; Russia’s
HAZAR WORLD
35