HAZAR WORLD - SAYI: 34 - EYLÜL 2015
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
www.hazarworld.com<br />
artış umulan seviyede de gerçekleşmedi.<br />
HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları<br />
Merkezi Uzmanı Doç. Dr. Fatih Macit,<br />
Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracatın 2003<br />
yılı sonunda 5<strong>34</strong> milyon dolar seviyesindeyken<br />
2014 yılı sonunda 3,9 milyar<br />
dolara yükseldiğini söylüyor ama şunu<br />
da hatırlatıyor: “Söz konusu dönemde,<br />
örneğin Irak ile yapılan ticaretin 829 milyon<br />
dolardan 11 milyar dolara kadar çıkışı<br />
dikkate alındığında aslında Türkiye’nin<br />
İran ile olması gereken ihracat seviyesine<br />
ulaşamadığı görülüyor. İran ile yapılan<br />
ticaretin bölge ülkelerine kıyaslandığında<br />
sınırlı bir artış göstermesinde uygulanan<br />
ambargolar nedeniyle İran’ın ekonomik<br />
olarak yaşadığı sıkıntıların payı büyük<br />
oldu.” Peki bundan sonrası için İran ve<br />
Türkiye arasındaki dış ticaret rakamları<br />
arzulanan seviyelere çıkar mı? Macit, bu<br />
konuda rakamsal bir tahmin yapmanın<br />
çok zor olabileceğini ama uzun dönemde<br />
İran’ın Irak ile yarışacak bir ihracat pazarı<br />
haline gelip yıllık 10 milyar doların<br />
üstünde rakamlar görülmesinin ihtimal<br />
dahilinde olduğunu 05 söylüyor. Türkiye’nin<br />
İran’a yaptığı ihracatta makine ve teçhizat,<br />
kimyasal madde ve ürünler, tekstil ürünleri,<br />
metal eşya sanayi, kauçuk ve plastik<br />
ürünler gibi kalemler öne çıkıyor ve Macit,<br />
Türkiye’nin rekabet avantajı nedeniyle<br />
bu ürünlerin ihracatını artırabileceğine<br />
dikkat çekiyor. Ayrıca Macit, turizm gelirlerinin<br />
de unutulmaması gerektiğini<br />
söylüyor: “Ambargoların kaldırılması ile<br />
İran’ın ekonomik sıkıntılardan kurtulması<br />
ve zenginleşmesi Türkiye’nin İran’dan<br />
elde ettiği turizm gelirlerinde de önemli<br />
artışlar ortaya çıkaracaktır. Son iki yılda<br />
İran’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı<br />
%<strong>34</strong> oranında arttı ve yaklaşık 1,6 milyon<br />
ziyaretçi ile İran, Türkiye’nin en çok turist<br />
çektiği ülkeler sıralamasında altıncı sıraya<br />
yükseldi.”<br />
HER ŞEY ÇOK GÜZEL DE ENERJİ PİYASASI<br />
NE OLACAK?<br />
İran gibi dünyanın en büyük petrol ve<br />
doğal gaz rezervlerinden birine sahip<br />
olan bir ülkenin uluslararası sisteme<br />
entegre olması enerji açısından elbette<br />
dinamikleri değiştirecek bir parametre<br />
olarak düşünülüyor. HASEN Enerji ve<br />
Ekonomi Araştırmaları Merkezi Uzmanı<br />
Prof. Dr. Mübariz Hasanov, İran devasa<br />
hidrokarbon rezervlerine sahip olduğu<br />
için uygulanmakta olan yaptırımların<br />
kaldırılmasının dünya enerji piyasaların-<br />
İRAN’IN YILLIK PETROL ÜRETIMI<br />
IRAN’S ANNUAL OIL PRODUCTION<br />
1974 303,2 milyon ton / 303.2 million tons<br />
1979 160,5 milyon ton / 160.5 million tons<br />
1980 66,2 milyon ton / 66.2 million tons<br />
1980-1988<br />
110 milyon ton / 110 million tons<br />
(ortalama) (average)<br />
2008 214,5 milyon ton / 214.5 million tons<br />
2013 165,8 milyon ton / 165.8 million tons<br />
2014 169,2 milyon ton / 169.2 million tons<br />
İRAN DÜNYANIN EN<br />
BÜYÜK PETROL VE<br />
DOĞAL GAZ<br />
REZERVLERINDEN<br />
BİRİNE SAHİP.<br />
IRAN HAS ONE OF THE<br />
<strong>WORLD</strong>’S LARGEST<br />
OIL AND NATURAL<br />
GAS RESERVES.<br />
SO FAR SO GOOD, BUT HOW ABOUT THE<br />
ENERGY MARKET?<br />
Integration of Iran -a country in possession<br />
of one of the world’s largest oil and natural<br />
gas reserves- to the international system<br />
is, without doubt, viewed as a parameter<br />
that would alter the dynamics in the field of<br />
energy. HASEN expert Prof. Dr. Mübariz<br />
Hasanov, from the Center on Energy and<br />
Economy, says termination of the sanctions<br />
will have drastic implications over<br />
the world energy markets considering Iran<br />
sits on enormous hydrocarbon reserves<br />
and, he continues: “Brent oil price which<br />
amounted to 58.7 USD per barrel right before<br />
Iran reached an understanding with<br />
5+1 dropped as low as 56.6 USD upon the<br />
announcement of the agreement. This is<br />
because international commodity prices are<br />
inherently sensitive to economic and political<br />
developments. Although sanctions had<br />
not been removed in practice, the optimistic<br />
atmosphere has triggered a decline in oil<br />
prices.” Nevertheless Hasanov suggests<br />
that it would take time for Iran to reach its<br />
true production potential even after the<br />
ipso facto lifting of the sanctions. This has<br />
to do with the fact that Iran was unable to<br />
adequately improve the production capacity<br />
of its hydrocarbon deposits during the years<br />
of isolation, which seems to be the biggest<br />
obstacle. In this framework, Hasanov asserts<br />
that Iran’s exports will not display a<br />
notable upsurge; it would be reasonable to<br />
expect that it will turn out to be between<br />
120-130 million tons, which was also the<br />
case in the 1990s and 2000s: “Even so, this<br />
means that Iran’s oil exports will grow by<br />
<strong>HAZAR</strong> <strong>WORLD</strong><br />
31
Change language