HAZAR WORLD - SAYI: 34 - EYLÜL 2015

www.hazarworld.com
01
Yazı dizisinin bu sayısında Hazar
Denizi kıyısında yer alan, doğal kaynakları
ve kültür zenginliği ile adeta
Hazar’ın incisi olan Türkmenistan’a
uzanacağız. Türkmenistan’da sinema
sanayisinin kuruluşu ve gelişimine ışık
tutarak İkinci Dünya Savaşı’na kadar olan
filmleri ve sinema sanatında gelişen olayları
inceleyeceğiz.
1924’te kurulan “Türkmenfilm” stüdyolarında,
çarlık rejimine ve kapitalizme karşı
omuz omuza mücadele vermiş Türkmen
halkının güçlü halk hareketleri sinemasal
bir dil kullanılarak beyaz perdeye aktarıldı.
Ve sinema, 1926 yılından itibaren
Türkmen halkının kültür birikimine yeni
bir sanat dalı olarak dahil oldu.
TÜRKMENLERİN SİNEMA İLE TANIŞMASI
“Hareket eden fotoğraflar” Türkistan
bölgesini gezerken Türkmenistan’ı es geçmedi
ve Türkmenler 1910 yılında sinema
ile tanıştı. Sinema sanatı Türkmenistan’da
Sovyet sinemacılarının yardımı ve desteği
ile halkın önem verdiği bir sanat dalı halini
aldı. Türkmenistan Halk Maarif Komiserliği
1926 yılında Aşkabat’ta sinema
fabrikası kurma kararı aldı ve “Aşkabat
Sinema Fabrikası” kurularak burada
Türkmen filmlerinin yapımına başladı.
Birliğe dahil olan diğer cumhuriyetlerde
olduğu gibi Türkmenistan’da da ilk yapılan
filmler “Ekim Devrimi’ni” konu alıyordu.
Türkmen sinemasını ilk yıllarda birliğin
diğer cumhuriyetlerinden, özellikle de
Moskova’dan gelen sinemacılar temsil etti.
“Aşkabat Sinema Fabrikası” tarafından
yapılan ilk filmler belgesel türündeydi.
Bu tür genel olarak Sovyet sinemasının
bel kemiğini oluşturuyordu. “Temel
TÜRKMENLER 1910
YILINDA SINEMA ILE
TANIŞTI.
TURKMENS MET
WITH CINEMA IN
1910.
01
1910’lardan bir Türkmen
fotoğrafı.
Photo of a Turkmen man from
1910s.
02
Mollanepes.
Mollanepes.
02
In this issue, we will focus on
Turkmenistan, a country located by
the shores of the Caspian Sea -known
as the pearl of the Caspian with its
natural resources and cultural wealth.
Turkmenistan’s cinema industry will be
examined from its origins; the development
of cinema and the films made until
the World War II will be reviewed.
In “Turkmenfilm” studios established in
1924, resistance movements of Turkmen
people who fought hand in hand with
the tsarist regime and capitalism were
reflected in the silver screen with a cinematic
approach. Cinema became a part
of the Turkmen culture as a new branch
of art in 1926.
INTRODUCTION OF CINEMA IN
TURKMENISTAN
“Motion pictures” did not pass over
Turkmenistan while wandering around
the Turkistan region, and Turkmens met
with cinema in 1910. With the support
and assistance of Soviet film makers, cinema
turned into a crucial branch of art
in Turkmenistan. In 1926, Turkmenistan
People’s Commissariat for Education
decided to establish a cinema factory in
Ashgabat and the “Ashgabat Kinofabrica”
was founded to make Turkmen films.
As in other republics of the union,
Turkmenistan’s first films were naturally
about the “October Revolution”. Initially,
Turkmen cinema was represented by the
movie makers from other republics of the
union, particularly from Moscow.
First films made by the “Ashgabat
Cinema Factory” were documentaries.
HAZAR WORLD
45