28.04.2013 Views

Excerpta Teologia_43.7.pdf - Universidad de Navarra

Excerpta Teologia_43.7.pdf - Universidad de Navarra

Excerpta Teologia_43.7.pdf - Universidad de Navarra

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

578 FÉLIX MARÍA AROCENA SOLANO<br />

128. Cfr JUAN PABLO II, Audiencia general (12.07.1989), en JUAN PABLO II, Creo en el<br />

Espíritu Santo-Catequesis sobre el Credo (III), Madrid 1997, pp. 56-57.<br />

129. JUAN PABLO II, Enc. Dominum et vivificantem, 12.<br />

130. JUAN PABLO II, Audiencia general (26.07.1989), en JUAN PABLO II, Creo en el Espíritu<br />

Santo-Catequesis sobre el Credo (III), Madrid 1997, pp. 63.<br />

131. Cfr 2 Pt 1, 4. Para un estudio pormenorizado en torno a la teología trinitaria <strong>de</strong><br />

nuestra adopción filial, cfr F. OCÁRIZ, Hijos <strong>de</strong> Dios en Cristo, Pamplona 1972,<br />

passim; un acrecentamiento <strong>de</strong> esta investigación en F. OCÁRIZ, Naturaleza, gracia<br />

y gloria, Pamplona 2000, pp. 69-93.<br />

132. Cfr 1 Io 3, 1.<br />

133. De entre los numerosos nombres con que el Nuevo Testamento <strong>de</strong>signa al grupo<br />

<strong>de</strong> seguidores <strong>de</strong> Jesús —por ejemplo los santos, los creyentes, los cristianos, el Israel<br />

<strong>de</strong> Dios, la casa <strong>de</strong> Dios, la progenie <strong>de</strong> Abraham, el Cuerpo <strong>de</strong> Cristo, los discípulos,<br />

etc.—, la primera generación cristiana ha preferido «Iglesia». En él no sólo<br />

veían la profunda conexión con el Antiguo Testamento, sino la nueva y gratuita<br />

llamada que proviene <strong>de</strong> Jesús y crea un pueblo nuevo <strong>de</strong> judíos y gentiles.<br />

134. Se han <strong>de</strong>fendido dos Tesis doctorales en el Pontificium Institutum Liturgicum<br />

«Anselmianum» para el antiguo rito hispánico, J. ALDAZÁBAL, La doctrina eclesiológica<br />

<strong>de</strong>l Liber orationum psalmographus-Las colectas <strong>de</strong> salmos <strong>de</strong>l antiguo rito hispánico,<br />

Roma 1974; para el rito galicano A. CATELLA, L’immagine <strong>de</strong>lla Chiesa nella<br />

liturga gallicana, Roma 1984.<br />

135. Cfr Io 1, 14: Et Verbum caro factum est et habitavit in nobis; et vidimus gloriam eius,<br />

gloriam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiae et veritatis.<br />

136. Cfr SC, 5 que cita a San Agustín (cfr AUGUSTINUS, Enarr. in ps. 138, 2, en CCL<br />

40, p. 1901); sobre la sacramentalidad <strong>de</strong> la Iglesia en la liturgia, cfr S. MARSILI, La<br />

Liturgia, momento storico <strong>de</strong>lla salvezza, en «Anamnesis» 1 (Genova 1991) 31-156;<br />

especialmente, 109-122.<br />

137. LG, 1: Cum autem Ecclesia sit in Christo veluti sacramentum seu signum et instrumentum<br />

intimae cum Deo unionis totiusque generis humani unitatis...<br />

138. H. DE LUBAC, Meditación sobre la Iglesia, Madrid 1980, pp. 163-188; especialmente<br />

pp. 171-176.<br />

139. Cfr P. SMULDERS, La Iglesia como sacramento <strong>de</strong> salvación, en G. BARAÚNA, La Iglesia<br />

<strong>de</strong>l Vaticano II-Estudios en torno a la Constitución conciliar sobre la Iglesia, Barcelona<br />

1966, pp. 377-391.<br />

140. Cfr G. PHILIPS, La Iglesia y su misterio en el Concilio Vaticano II-Historia, texto y comentario<br />

<strong>de</strong> la Constitución «Lumen gentium», I, Barcelona, 1968, pp. 93-95; cfr J.L.<br />

WITTE, «Sacramentum unitatis» <strong>de</strong>l cosmos y <strong>de</strong>l género humano, en G. BARAÚNA, La<br />

Iglesia <strong>de</strong>l Vaticano II-Estudios en torno a la Constitución conciliar sobre la Iglesia, Barcelona<br />

1966, pp. 505-535 (con amplia bibliografía sobre esta cuestión en pp. 534-<br />

535). Es ésta una doctrina que ha pasado explícitamente a las anáforas más recientes<br />

<strong>de</strong>l Rito Romano (cfr Misal Romano (1997), Plegaria eucarística V/d, pref., p.<br />

1053; para el texto típico, cfr «Notitiæ» 33 (1992) 391s.: verbo Evangelii Filii tui,<br />

ex omnibus populis, linguis, nationibus unam Ecclesiam collegisti, per quam, Spiritus<br />

tui virtute vivificatam, omnes homines in unum congregare non <strong>de</strong>sinis).<br />

141. La versión castellana para Latinoamérica traduce testes por «signos».<br />

142. Cfr Eph 5, 32. Sobre la Iglesia, Esposa <strong>de</strong> Cristo hay una amplia bibliografía: cfr O.<br />

CASEL, Il mistero <strong>de</strong>ll’ecclesia, Roma 1966; cfr L. CERFAUX, La theologie <strong>de</strong> l’Eglise, Paris<br />

1965, especialmente pp. 282-283; 291-293; cfr A. VONIER, Lo Spirito e la sposa,<br />

Firenze 1949; cfr S. TROMP, Ecclesia Sponsa, Virgo, Mater, en «Gregorianum» 8<br />

(1937) 3-29; cfr S. TROMP, De Nativitate Ecclesiae ex Cor<strong>de</strong> Iesu in Cruce, en «Grego-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!