GURASOENTZAKO GALDERA-SORTA Ebaluazio diagnostikoa

EBALUAZIO DIAGNOSTIKOAREN ESPARRU TEORIKOA. Bigarren Hezkuntza
dituzte, ikastetxe barruko langileek aplikatzen dituzte eta zuzendu ere barruko langileek
zuzentzen dituzte, betiere teknikoki fidagarriak eta baliagarriak diren datuak lortzea
ahalbidetzen duten baldintza teknikoetan.
Argi dago ebaluazioa gaitasunak kontuan hartuta egiteko agindu arauemailea betetzea zaila eta
konplexua dela. Gaitasunen ebaluazioa ikusmolde berritzailea eta benetako erronka da
Hezkuntza Administrazioentzat, pixkanaka bidea garbitu duten esperientziak egon arren.
Nagusiki, PISA eta PIRLS nazioarteko ebaluazioak dira ikusmolde horrekin lanean ari direnak.
Errealitate honek argi eta garbi eragiten die maila nazionalean egiten diren ebaluazio
diagnostiko orokorrei nahiz Autonomia Erkidegoetakoei.
Dena den, oinarrizko gaitasunak curriculumaren barruan daudenez, beharbada, curriculumaren
pisuak gehiago baldintzatzen ditu gure ebaluazioak nazioartekoak baino. Izan ere, diseinatu
diren probek curriculumen edukien xedeak eta ebaluazio-irizpideak oso kontuan hartu dituzte,
gaitasunen eta curriculumen artean nahi ez dugun desadostasuna gerta ez dadin. Kontrara,
gaitasunak curriculumeko elementu gisa gehitzeko LOEren ebazpenak beharrezko harreman
hori bermatzen du.
Oinarrizko gaitasun batzuek lotura estuagoa dute arloen zenbait ikuspegirekin, eta beste
batzuek, aldiz, ez dute lotura berezirik arlo zehatzekin; edo, beste modu batera esanda, arlo
guztiekin dute lotura, hala nola “ikasten ikasteko” edo “autonomia eta ekimen pertsonaleko”
gaitasunekin, bi adibide eredugarri ipintzearren.
Ebaluazioa eta paperaz eta arkatzez egindako errendimenduko probak parekatzeko ohiturak
egoera zaila sortzen du azken horiekiko, tresna hauekin ezin baitira ebaluatu. Sarri, tradizioak
eta ebaluatzeko ohiturek gehiegi baldintzatzen dituzte “ebaluatu beharrekoaren” gaineko
erabakiak.
Hezkuntza Departamentuak gaiari buruzko ikuspegi integratzailea du. Gaitasun bat
garrantzitsua bada hezkuntzaren ikuspuntutik, ebaluazio diagnostikoak kontuan izango du,
neurriak zailtasunak eta arazo teknikoak ekarri arren.
Horregatik, Nafarroako ebaluazio diagnostikoaren ikusmoldean, ez dira soilik paperez eta
arkatzez egiteko probak aurreikusten, eta ebaluazio-tresna konplexuagoak ere sartzen dira, hala
nola galdera-sortak eta behaketa-eskalak.
Ebaluazio hezigarria denez, ikasleari laguntzeko neurriak hartzeko balio behar dute emaitzek.
Ez dira mailako proba objektibo soilak. Gainera, irakasleei eta gurasoei informazio baliagarria
eskaintzen diete oinarrizko gaitasunen garapen mailari buruz.
Oinarrizko zortzi gaitasunak ebaluatzea gehiegizko ahalegina litzateke. Horregatik, azkenean,
proba sinpleak lortzeko ahalegina egin da, ikasleentzat zein irakasleentzat astunak izango ez
direnak.
Hortaz, proba bakar batean, probaren gaitasun nuklearraz gain, beste hainbat gaitasun ere
ebalua daitezkeela ulertu behar da, oinarrizko gaitasun bakoitzeko berariazko probak ezarri
ordez. Ikus dezagun adibide bat. Hizkuntza-komunikaziorako gaitasunaren barruan, testu
idatzien ekoizpena ebaluatzeko proba bat dago; bada, edukia kultura eta arterako gaitasunaren
alderdiak lantzen dituen narrazio labur bat nahiz deskribapen bat izan daiteke, edo
ikastaldearen lana eta giroa positiboki antolatzeari buruzko jarraibide-testu bat idatz dezaten
eska dakieke (gaitasun soziala eta herritartasunarekin edo autonomiarako eta ekimen
pertsonaleko gaitasunarekin lotura nabarmena duten alderdiak). Irakurketa-probaren kasuan,
ingurune fisikoa ezagutzeko eta harekin elkarrekintzan jarduteko gaitasunarekin zerikusia duen
azalpen-testua aukera daiteke.
10