GURASOENTZAKO GALDERA-SORTA Ebaluazio diagnostikoa

5. HIZKUNTZA-KOMUNIKAZIORAKO GAITASUNAREN EBALUAZIOA, HIZKUNTZEN IKUSMOLDE BATERATUAREN ARABERA
Argumentuaren haria (horrela esaterik badago), dramatikoa baino gehiago logikoa da,
adin hauetara egokitutako zenbait azalpeneko testuk narrazio laburren edo
mikronarrazioen antza duten pertsonaia eta egoerak izan arren; kausazko eta helburuzko
loturak dira nagusi (zergatik, zertarako eta abar). Adin horretara egokitutako azalpenezko
testuen ohiko egituraren ezaugarri nagusia, planteamendua, gaiaren garapena eta
ondorioa izatea da. Planteamenduan, gaia aurkezten da eta gai hori zer ikuspegitatik
landuko den esaten da. Ondoren, garapen logiko eta progresiboa dator, ideien arteko
lotura egiteko irizpide zehatza erabiltzen duena. Azkenik, ondorioan, azalpenaren
alderdi garrantzitsu eta esanguratsuenak ematen dira.
Aurretiko ezagutza eta esperientziek garrantzia handiagoa dute testu mota honetako
testuak ulertzeko, baina zikloko edukietatik kanpo dauden ezagutzak eskatzen ez
dituzten testuak aukeratuko dira.
c) Jarraibideak
Jarraibide errazak izango dira, nahiz eta kasu batzuetan halako konplexutasun maila bat
izan dezaketen. Beti ere arreta handiz irakurri beharko dira. Testu hauek ulertzean,
ikasleek hitzak irudi mentaletara ez trukatzea izan ohi da arazoa. Errezetak, aparatuen
funtzionamendua, jostailu bat nola muntatu, funtzionamendu-arauak eta abar izaten
dute hizpide. Testuak linealak izango dira eta ez dute luzera handirik izango. Testu
zabalago batean txertatuta egon daitezke.
d) Deskribapenak
Narrazio-testuetan deskribapen zatiak sartu ahal izango dira edo testu deskribatzaile
independenteak erabiliko dira. Testu literarioa ulertzea, irakurleak deskribatzen den
pertsona edo lekua aztertzea da. Ikuspegia literarioagoa edo prosaikoagoa izan daiteke,
edonola ere, ulermena hitzez hitzeko ulermena baino haratago doa.
e) Argudioak
Testu hauei esker, argudio eta arrazoien bidez, errealitatearen alderdi bat modu
arrazoituan ulertu eta ulertarazi dezakegu. Testu hauen bidez, konbentzitzea, iritzi edo
ikuspegi bat sostengatzen duten arrazoiak ematea dugu xede.
Argudioak irakurtzeak irakurketa kritikoa eta, bereziki, edukia aurretiko ezagutzen eta
beste iturri batzuetatik jasotako informazioaren arabera baloratzea eskatzen du.
f) Testu etenak
Azalpen-testuetan txertatuta ager daitezke, edo berezko izaera eduki. Formatuaren
arabera, hainbat motatakoak dira: koadroak eta grafikoak, taulak, diagramak, mapak,
inprimakiak eta abar.
Testu hauek ulertzeko irakurketa ez linealaren estrategiak erabili behar dira, informazioa
modu globalagoan eta erlazionatuagoan bilatzea eta interpretatzea ahalbidetzen baitu.
Aurreko guztia kontuan hartuta, zorrotz jokatuz, ezingo genuke ikasleak testua ulertu
duen ala ez ondorioztatu, soilik erantzun zuzen eta okerrei erreparatuz. Akatsak bananbanan
aztertu beharko lirateke, testua ulertu den eta zenbateraino ulertu den
ondorioztatzeko. Ez da berdin galdera literalei edo globalei eta inferentzia eskatzen
41